Adet (Aybaşı)

Rahimden belirli aralıklarla kan ve kanlı sıvının atılması. Kan görüldüğü andan, kesildiği güne kadar olan günlerin sayısına “adet zamanı” denir. Adet zamanı ençok on, en az üç gündür. Genel olarak 21 gün kan görülmez. Bu olay devri olarak meydana gelmektedir. Iki adet arası zaman genellikle 26-39 gün olduğu halde, bu sürenin daha uzun veya kısa olduğu da bilinmektedir.

Halk arasında aybaşı olarak bilinen bu hadise, ergenlik çağına ulaşan her genç kızda görülür. Birkadında, adet görme olayı yaklaşık 45-55 yaşına kadar devam eder. Bundan sonra adet görme hali ortadan kalkar ve adet görmeyen bir kadın çocuk doğuramaz. Adet kanaması gebe (hamile) ve lohusa kadınlarda görülmez . İlk adet görmeye “menarş” denir ve bu yaş genellikle 12-15 arasındadır.
Adet görme, kadınlardakı yumurtlama periyodunun bir parçasıdır. Çok az kadında adet görme (gün olarak) düzenlidir.Adetler arasındakı süre, bir kadının hayatında defalarca değişir. Bu değişikliğe sağlık bozukluğu sebep olduğu gibi, çok çalışmak, çevre kirliliği ve bunalım gibi etkenler de sebep olabilir. Adet görmenin sona ereceği döneme doğru (menopoz), adet süresinde de değişiklik meydana gelir. Adet görme esnasında, vücut sıcaklığı, tansiyon, kan miktarında, kanı meydana getirenlerin oranında, nabızda ve vücudun diğer hareketlerinde değişiklikler olabilir. Akan kan miktarı bünyeden bünyeye değişebilir. Bir bünyedeki akan kan miktarının değişmesine, tedavi maksatlı ilaçlar, gebelikten korunma tedbirleri sebep olabilir. Adet zamanı kaybedilen kan miktarı, 20 ila 60 gram arasında değişir.

Adet düzensizlikleri:Kadınlarda adet problemleri sık sık görülür. Adet düzensizliklerinin çoğunun sebebi basit olup, genel olarak tedavi olabilir.
Adet kesilmesi (Amenore): Adet görmeme halidir. Hamilelikte ve menopozda adet görmeme tabiidir. Bazen, doğum kontrol hapları da adetten kesilmeye sebep olabilir.
Normal hallerin dışında olan adetten kesilmenin sebepleri; anoreksiya nervosa, anemi, verem, hormon bozukluğu ve bazı müzmin hastalıklar olabilir. Gerekli tedavi yapılmalıdır. Üreme organları doğuştan bozuk olanlarda da adet hali görülmez.

-Eğer adetler, açıklanmayan bir sebepten kesilmiş ise,
-16 yasını geçtiği halde kız adet görmemiş ise,
-Hamilelik ihtimali varsa, doktora müracaat edilmelidir. Sebebi tayin edildikten sonra, sebebe göre tedavi gerekir . Adet görmeme hastalığı için , melisa (oğul otu), kekik .adaçayı, maydanoz ve papatya gibi bitkiler demlenip içilirse fayda görülebilir.

Disfonksiyonel kanama: Normal adet düzenindeki değişikliklere denir. Sebebi bulunmayan ağır veya düzensiz adetlere yol açar. Birkaç ayda geçebilir veya fasılalar ile birkaç sene sürebilir. Genellikle hormonal bozukluğun sonucudur. Bu hal anemiye (kansızlığa) sebep olabilir. Eğer ädet düzenindeki bozukluk üc aydan fazla sürerse doktora müracaat etmek gerekir. Muayene ve çeşitli testler ile, ciddi bir sebebin olup olmadığı araştırılır. Ciddi bir sebep yoksa, doğum kontrol hapı veya hormon düzenleyici bir ilaç ile tedavi edilebilir. Eğer hastalığın sebebi sinir bozukluğu ise, nane, adaçayı, papatya, rezene gibi teskin edici bitkilerin çaylarından istifade edilebilir. Yemeklerden sonra bir çorba kaşığı bala, çörek otu karıştırılıp yenirse şifa olabilir.

Dismenore: Ağrılı adet görmeye dismenore denir. Ädet başladığında, karnın alt bölgesinde kramp şeklinde ağrı olur ve sırta doğru yayiılır. Birkaç saat veya bir kaç gün sürebilir. Genç kız ve kadınlarda daha çok görülür. Ilk bebekten sonra genellikle geçer. Genç kızlardaki ağrı, rahim ağzının sertliğinden ileri gelmektedir. Anne olmuş kadınlarda adet sancısının sebebi, hastalığı veya yumurtalık tüplerinin müzmin iltihabı olabilir. Rahim içine konulan ve doğum kontrolüne yarayan araçlar da sancıya sebeb olabileceği gibi, psikolojik sebepleri dahi olabilir. Psikolojik olanlar telkin ile tedavi edilebilir. Diğer durumlar için gerekli tedavi uygulanır.

Menoraji: Adet kanamasının, daha fazla, daha uzun ve daha sık olmasına menoraji. Kanserler, iyi huylu urlar, rahim iltihabi hastalıkları, yumurtlama bozukluğu, hormonal dengesizlik, doğum kontroluna yarayan hap ve aletler menorajiye sebep olabilir. Doktor muayenesinden sonra konulan teşhise göre tedavi edilir.Önemli birşey yoksa, kardeş kanı (Sangdragon) denilen kırmızı sakızı toz edip, sabah akşam birer gram su ile yutulursa kanı keser. Günde beş gram alınabilir.
Adet bozuklukları için elektronik akupunktur aletinden de faydalanabilir.