“İlim, Allaha olan saygınızı artırır, ilim talep etmek ibâdettir, İlmî müzakere zikirdir. Araştırma yapmak cihâddır.”
Abdülkerîm bin Atâullah İskenderî hazretleri hadîs ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimidir. Mısır’da İskenderiye’de doğdu. 612 (m. 1215)’de Kâhire’de vefât etti. Naklettiği hadis-i şeriflerden bazıları:
Muâz bin Cebel’den (radıyallahü anh) rivâyetle Resûlullah Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
“İlim öğrenin. Çünkü ilim, Allaha olan saygınızı artırır, ilim talep etmek ibâdettir, İlmî müzakere zikirdir. Araştırma yapmak cihâddır. Bilmeyenlere öğretmek sadakadır. İlmi lâyık olana vermek kurbettir. Kişiyi Allaha yaklaştırır. Çünkü ilim, helâl ve haramın kıstaslarını verir. Cennet ehlinin gideceği yolda kandil, yalnızlıkta dost, gurbette arkadaş, tenhâlarda yoldaş, sevinçli ve kederli, günlerde yol gösterici, düşmana karşı silâh ve dostlar indinde de bir meziyettir. Allah, milletleri ilimle yükseltir ve onları iyilikte, güzel şeylerde önder yapar. Diğer milletler, ilim sahibi olan milletlerin izinden yürürler. Onların hareketlerini taklid ederler, görüşlerine müracaat ederler. Melekler bile, ilim ehliyle arkadaşlık yapmak isterler. Kanatlarıyla onları okşarlar. Yaş, kuru ne varsa, hattâ denizdeki balıklar, karadaki yırtıcı kuşlar ve hayvanlar dahi onlar için istiğfar ederler. Çünkü ilim, cehâletten kararan kalpleri aydınlatır. Karanlık sebebiyle görmeyen gözlere kandil olur. Kul, ilim sayesinde dünyâda da âhirette de seçilmiş kimselerin kavuştukları mertebelere, en yüksek derecelere ulaşır. İlme kafa yormak, gündüzleri oruç tutmaya, ilmî müzâkerelerde bulunmak da geceleri ihyâ etmeye denktir. İnsanlar, ilim vasıtasıyla akrabâlık bağlarını koparmazlar. Helâl ve haram, ilim sayesinde birbirinden ayırt edilir, ilim, çalışanlara yol gösterir. Amel, ilimden sonra gelir. Bahtiyar kimseler ilimden ilham alır. Bahtsızlar da ondan mahrum olurlar.”
“Müslümanın Müslüman üzerinde beş hakkı vardır: Selâmına cevap vermek, hastasını yoklamak cenâzesinde bulunmak, davetine gitmek ve aksırıp elhamdülillah diyene, yerhamükellah diyerek cevap vermek.”
“(Birinin evine girileceği zaman) izin üç defa istenir. (Birincisinde izin verilmezse, bir dakika kadar sonra ikinci defa istemeli, yine verilmezse, üçüncü defa istenmelidir. Yine izin verilmezse, dört rekat namaz kılacak kadar beklemiş ise içeri girmemeli, gitmelidir.)”