FIKIH ÂLİMİ Abdülvâhid Âmidî

Abdülvâhid Âmidî hazretleri fıkıh âlimidir. Diyarbakır’da (eski ismi Âmid) doğdu. 550 (m. 1155) yılında vefât etti. Dürer-ül-kelîm adlı eserinde, Hazreti Ali’nin buyurdukları veciz sözleri toplamıştır. Bu eserden bazı bölümler:
Hazreti Ali (radıyallahü anh) buyuruyor ki: “Doğruluk vesiledir, affetmek fazilettir. Cömertlik iyi huydur, şeref meziyettir. Kararlı olmak metâ’dır (Sâhib olunan maldır), kararsız olmak ise zayi olmaktır. Vefâkârlık fazilet, sevgi rahmettir, ismet, nimet; ihsân ise fazilettir. Akıl ziynet, ahmaklık çirkindir. Doğruluk emânet, yalancılık hıyânettir, insaf rahatlık, şer küstahlıktır. Cömertlik riyaset, mülk siyâsettir. Emânet îmândandır, güleryüzlülük ihsândır. Fikir gerçeği gösterir. Doğruluk kurtarır, yalan felâkete sürükler. Kanaat insanı zengin yapar, zenginlik azdırır. Fakirlik unutturur. Dünyâ aldatır, şehvet kandırır. Lezzet oyalar, nefsin arzuları alçaktır. Hased yıpratır, nefret çökertir.”
“Yakîn ibâdet, iyilik efendilik, şükür ziyâdelik, fikir ibâdet, aza kanâat zühd sahibi olmak, işler tecrübe ile olur. İlim anlamakla, anlamak zekâ ile, fetânet basiretle, düşünce rey ile (görüşle), görüş fikirle, muvaffakiyet azîmkârlıkla, azîmkârlık tecrübe ile, fazilet güçlüklerle, sevâb meşakkat ile olur.”
“Kendini beğenmek helak olmak, riyakârlık şirk koşmak, cehâlet ölüm, tembellik ziyandır. Şehvetler âfet, lezzetler ifsattır.”
“Akıllı kimse, günahlarını tövbe ile örtendir. Cömert, kötülük yapana iyilikle karşılık verendir.”
“İlim; güzel bir mîrâs, umûmî bir nimettir, insaf, ihtilâfı giderir, ülfeti getirir.”
“Adâlet, îmânın başıdır, ihsânın birleştiği noktadır ve îmânın en yüksek mertebesidir.”
“Âlim; sözü, işine uygun olandır. Âlim ilme doymaz.”
“Takvâ sahibi kimse, nefsi nezîh, ahlâkı yüce olandır. Zühd sahibi olmak, takvâ sahibi olan kişilerin zînetidir, gece ibâdeti yapanların tabiatıdır. Takvâ sahibi olmak ise, dînin meyvesi, yakînen inanmanın alâmetidir.”
“Hikmet; akılların bahçesi, ermişlerin mesîresidir (gezinti yeridir).”
“Akıllı; şehvetten uzaklaşan, âhıreti dünyâ ile değişmeyendir. Akıllı, yalnız ihtiyâcı kadar ve huccetle konuşur, sâdece âhıretinin ıslâhı için çalışır. Akıllı, günahlardan sakınır, ayıplardan uzak durur. Cömertlik günahları siler, kalblere sevgi eker.”