“Kızdığı zaman istediğini yapabilecek bir kimse, kızmazsa, Allahü teâlâ kıyâmet günü onu herkesin arasından çağırır. Cennette istediğin yere git der.”
İbn-i Tolun hazretleri Hanefî Mezhebi fıkıh âlimlerindendir. Türkmen asıllıdır. Asıl adı Muhammed’dir. 880 (m. 1475)’de Şam’da doğdu. İmâm-ı Süyûtî’den hadîs ve diğer ilimleri tahsil edip, âlimlerin huzûrunda icâzet aldı. Ebû Ömer Medresesine müderris tayin olundu. Nahiv ve fıkıh okutup, talebe yetiştirdi. 953 (m. 1546)’da Şam’da vefât etti. Bir dersinde buyurdu ki:
Allahın kullarına Müslümanlığı öğretmekte gözetilmesi lâzım gelen şeyleri bildiren birkaç hadis-i şerif şöyledir:
Resûlullah efendimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: (Allahü teâlâ refîktir. Yumuşaklığı sever. Sertlik edenlere vermediği şeyleri ve başka hiçbir şeye vermediğini, yumuşak davranana ihsân eder). (Yumuşak davranmayan, hayır yapmamış olur), (İçinizde en sevdiğim kimse, huyu en güzel olanınızdır), (Kendisine yumuşaklık verilen kimseye dünya ve âhiret iyilikleri verilmiştir), (Hayâ, îmandandır. Îmanı olan Cennettedir. Fuhuş, kötülüktür. Kötüler Cehennemdedir), (Cehenneme girmesi haram olan ve Cehennemin de onu yakması haram olan kimseyi bildiriyorum. Dikkat ediniz! Bu kimse, insanlara kolaylık, yumuşaklık gösterendir), (Yumuşak olanlar ve kolaylık gösterenler, burnuna yuları takılmış deve gibidir. Yürütmek istenirse, hayvan ona uyar. Taşın üzerine oturtmak istenirse, hayvan oraya oturur), (Kızdığı zaman istediğini yapabilecek bir kimse, kızmazsa, Allahü teâlâ kıyâmet günü onu herkesin arasından çağırır. Cennette istediğin yere git der), (Cennete gidecek olanları haber veriyorum, dinleyiniz! Zayıftırlar, güçleri yetmez. Bir şey yapmak için yemin ederlerse, Allahü teâlâ, bunların yeminlerini, muhakkak yerine getirir. Cehenneme gidecek olanları bildiriyorum, dinleyiniz! Sertlik gösterirler. Acele ederler. Kendilerini üstün görürler), (Bir kimse ayakta iken kızarsa, otursun. Oturmakla geçmezse yatsın!), (Sarı sabır maddesi balı bozduğu gibi, kızgınlık da îmanı bozar), (Allah için aşağı gönüllü olanı, Allahü teâlâ yükseltir. Bu, kendini küçük görür. Fakat, insanların gözünde büyüktür. Bir kimse, kendini başkalarından üstün tutarsa, Allahü teâlâ onu alçaltır. Herkesin gözünde küçük olur. Kendini yalnız kendisi büyük görür. Hattâ köpekten, domuzdan daha aşağı görünür), (Mûsâ “aleyhisselam” ‘Yâ Rabbî! Kullarının en kıymetlisi kimdir?’ dediğinde, ‘gücü yettiği zaman affedendir’ buyuruldu.)