Kıraat Âlimi Eyüplü Abdullah Efendi

Eyyûbî (Eyüplü) Abdullah Efendi Osmanlı kıraat âlimlerinin büyüklerindendir. İstanbul-Eyüp’te doğdu. Şeyhülislam Hamîdîzâde Mustafa Efendi’den kıraat ilmi tahsil etti. Buhârî Dergâhı Şeyhi Mehmed Efendi’ye intisap ederek Nakşibendî icazeti de aldı.1252 (m. 1836) senesinde Eyüp’te vefat etti. Bir dersinde buyurdu ki:

Kur’ân-ı kerîm, Arapçanın yedi lehçesi üzerine nazil olmuştur. Cebrâil aleyhisselâm her sene bir kere gelip, o ana kadar inmiş olan Kur’ân-ı kerîmi Levh-i mahfuzdaki sırasına göre okur, Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) dinler ve tekrar ederdi. Vefat edeceği sene iki kere gelip tamamını okudular. Hazret-i Ebû Bekr (radıyallahü anh) halifeliği zamanında Kur’ân-ı kerîmi kâğıt üzerine yazdırdı. Hazret-i Osman, hilafeti zamanında bu mushaftan altı tane daha yazdırdı ve sûreler birbirinden ayrıldı. Bu Kur’ân-ı kerîm’e “Kırâat-i Mütevâtir” denir. Mütevâtir kıraatın, bugüne kadar hiç değişmeden sağlam ve güvenilir bir şekilde okunmasını sağlayan ve hatta kitaplara yazan yedi imam ve on imam olmuştur. Yedi kıraat âliminin bildirdiğine “Kırâat-i Seb’a” on âlimin bildirdiğine de “Kırâat-i Aşere” adı verilmiştir. Eshâb-ı kirâmdan okuduğu bildirilen fakat söz birliği bulunmayan kıraate de “Kırâat-i Şâzze” denilmiş ve bu şekilde okumak yasaklanmıştır. Kur’ân-ı kerîm, Peygamberimizden nasıl bildirildi ise öyle okunur. Eshâb-ı kirâmın söz birliği yaptığı okuyuş Kırâat-i mütevâtir olup, böylece okumak lazımdır. Kırâat-i Şâzze ile okumak caiz değildir, günahtır. Hiçbir din âliminin bildirmediği bir şekilde okumak ise kesin olarak yasak olup, böyle okuyan dinden çıkar.

Kur’ân-ı kerîmi okumada ve bunu öğretmekte bütün insanlara imamlık-önderlik eden Eshâb-ı kirâmdan birincisi hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk’tır. Sonra hazret-i Ömer, hazret-i Osman, hazret-i Ali, Übeyy bin Ka’b, Zeyd bin Sâbit, Abdullah bin Mes’ûd, Ebü’d-Derdâ, Ebû Mûsel-Eş’arî’dir (radıyallahü anhüm). Bunlardan sonra Kur’ân-ı kerîmin kıraati yedi imam vasıtasıyla yayılmıştır. Bunlar “Kıraat-i Seb’a” adı ile meşhur olmuşlardır. Kıraati meşhur olan bu imamlar ve râvileri şunlardır:

1- İmâm-ı Nâfi 2- İmâm-ı ibni Kesîr 3- İmâm-ı Ebû Amr 4- İmâm-ı ibni Âmir 5- İmâm-ı Âsım. 6- İmâm-ı Hamza 7- İmâm-ı Kisâî.