Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi…

HAYAT DÜSTURU
Beslenmesine ve hayat tarzına dikkat etmeyen, stresini kontrol edemeyen, geleceğe iyimser bakmayan, egzersiz yapmayan, kendine dinlenme fırsatı vermeyen insan sıhhatini kaybeder!

MEYVE-SEBZE YİYİN
Son günlerde artış gösteren grip, bronşit ve soğuk algınlığından korunmak için antioksidan özelliği bulunan yeşil sebzeler ile C vitamini deposu mevsim meyvelerini bol bol tüketmeliyiz

HEM BEDEN HEM RUHUN AFİYETİ
Sağlıklı olma hali, sadece fiziki değil aynı zamanda zihni ve ruhi iyi olma halidir. Çünkü ruhi durum, fiziki hali büyük ölçüde tesir altına alır.

Değerli okuyucularımız, bu hafta sizlere, sert havalarda hasta olmadan günlük hayatınızı nasıl sürdüreceğinizi kısaca hatırlatmaya çalışacağım. İnsanoğluna Yüce Allah tarafından bahşedilmiş en büyük nimetlerin başında sıhhat gelir. Sağlığı bozulmuş bir insan hayatta hiçbir şeyden zevk alamaz, maddi ve manevi görevlerini hakkıyla yerine getiremez. Sıhhat ve afiyet insanın huzur ve mutluluğunun temel şartıdır. Nitekim büyük padişah ve Allah dostu Kanuni Sultan Süleyman “Olmaya devlet cihanda, bir nefes sıhhat gibi” meşhur özdeyişiyle sağlıklı olmanın dünya ve içindeki tüm maddi nimetlerin üzerinde olduğunu çok güzel bir şekilde beyan etmiştir.
Vücudumuzun hastalıklara karşı dirençli olması için; dengeli ve düzenli beslenmek, stresli durumlar karşısında o mesele ile ilgili tüm üzerimize düşen maddi ve manevi vazifeleri sonuna kadar yaptıktan sonra gerisini Yüce Allah’a havale edip yine de iyimser olmak gerekir.

MEVSİMİNE UYGUN GİYİNİN
Havaların soğumaya başladığı bugünlerde vücut ısı dengemizi koruyabilmek için mevsime uygun giyinmek, vitamin ve mineral kaynağı olan mevsim sebze ve meyvelerini bol yemek, yeteri kadar dinlenmek, sigara vb. kirli ortamlardan uzak durmak, hareketli bir hayat yaşamak immün (savunma) sistemimizi güçlendirerek viral ve bakteriyel mikroorganizmalara karşı hazır ve tetikte kılarak hastalıklardan korur. İnsan vücudunun ihtiyaçları, ancak sağlıklı ve dengeli bir beslenme ile karşılanabilir. Aksi halde sağlığımız ve huzurumuz bozulur. Günümüzün yoğun koşuşturmasında insanlar, çoğu zaman maalesef fast-food tarzı yemeklerle beslenmelerini ayakta atıştırmakta geçiştirmekte.

CAN BOĞAZDAN?GELİR!
Özenti ile moda haline gelmiş olan abur cuburla midenin doldurulması, dengesiz ve sağlıksız beslenmenin tipik örneği olup marketlerde dondurulmuş hazır gıdalar her geçen gün daha fazla kullanır hale geldik. Bu tarz beslenmede çağımızın tüm insanların baş belası ve hastalıkların anası olan obezite ve onun yol açtığı kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırlamaktadır. Sağlıklı ve dengeli beslenme, açlığı bastırmak ve mideyi doldurmak değildir. Vücudumuz görevlerini hakkıyla yerine getirmesi için protein, karbonhidrat, yağ, vitamin-mineral, su ve eser elementleri temin için sağlıklı gıdaları yeterli miktarda ve zamanında alması lazımdır.

Zatürre aşısı in grip aşısı out
Bir alt solunum yolu enfeksiyonu olan ve akciğer iltihaplanması şeklinde kısaca tarif edeceğimiz zatürreye karşı aşı yaptırabilirsiniz. Peki kimler bu aşıyı olmalı?
> 60 yaş ve üzerindekiler.
> Huzurevinde yaşayanlar.
> Kalp ve akciğer hastaları ile astım gibi kronik hastalığı olanlar.
> Kronik hastalık sebebiyle son 1 yıldır hastanede yatan veya tedavi görenler.
> HIV pozitif olanlar.

NEDEN GRİP AŞISINA KARŞIYIM?
3 yıldır “Ailenizin Doktoru” olarak size grip aşısını hiç tavsiye etmemekteyim. Çünkü grip, 3 tipi olan influenza virüsünün sebep olduğu bir solunum yolu enfeksiyonudur. A ve B tipi virüsler ağır hastalık tablolarına sebep olurken, yapıları sürekli değişir ve her yıl farklı tipler salgın yapar. Bundan dolayı da her yıl hangi grip virüsünün salgın yapabileceği bilinmediğinden, önceden yapılacak aşının da pratikte koruyuculuğu yoktur.

NE YİYELİM NE İÇELİM
Şekeri ve tuzu azaltın yeşili ve balığı artırın!

> Kahvaltı mutlaka yapılmalı ve öğün atlanmamalı.
> Beslenme tarzımızda sebze ve meyveler ağırlıklı olmalı.
> Gün içinde yeterli su içilmeli (1.5-2 litre).
> Posalı/lifli yiyecekler yenmeli (Posa: besinlerin yapısında bulunan meyve ve fasulye kabuğu gibi, sindirim sisteminde vücuda emilemeyen ancak organizma için faydalı olan kısmıdır).
> Nohut, kuru fasulye, barbunya, bamya, mercimek ve tarhana çorbası soğuk mevsimlerde sofralarımızda haftada en az 2 gün mutlaka yer almalı.
> Soğuk aylarda kahve, çay gibi içecekler yerine C vitamini ve antioksidanlar yönünden zengin bitki çayları tercih edilmeli.
> Birçok hastalığın sebebi tuz ve şeker çok az tüketilmeli.
> Katı yağlardan uzak durulmalı.
> Az yağlı süt, yoğurt, peynir her gün, balık ve yumurta gibi yüksek proteinli gıdalar ise haftada 2 defa yenmeli.

SİGARASIZ ORTAMLAR
> Sıcak ortamdan soğuğa geçişte vücut ısı dengesini bozmayacak özellik ve kalınlıkta giyinmek.
> Bulunduğumuz odaları yarım saatte bir en az 2-3 dakika havalandırmalıyız.
> Sigaradan ve havası kirli ortamlardan mutlaka uzak durulmalı.
> Hareketli hayat tarzını kendimize rehber ve prensip edinmeliyiz.

SEBZELERİN SUYUNU DÖKMEYİN
Mevsim dönümlerinde folik asit bakımından zengin besinlerin tüketilmesi; gerginliği, stresi azaltabileceği gibi uyku bozukluklarını da giderir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, bakliyatlar ve turunçgiller bu dönemler için uygun gıdalardır. Ancak sebzeleri aşırı pişirmek ve suyunu dökmek folik asit kaybına sebep olur. Ihlamur gibi bitkisel çaylar soğuk havalarda oldukça faydalıdır. Sahlep, boza gibi içecekler ise aşırı kalorili olduklarından 1 bardaktan fazla tüketilmelidir.

OKUYUCULARIMIZA CEVAPLAR
Tiroid hormonu kilo aldırır mı?

> Gözde Cepni

Tiroid problemim var. Günde 1 aç karnına 100 mikrogr tiroid hormonu tableti alıyorum. Doktor, Hashimoto tiroiditim olduğunu ve ilaçlara aynen devam etmem gerektiğini söyledi. Ayrıca aşırı kilo alıyorum. Doktorum bunun normal olduğunu söyledi. Ne yapmam gerektiği konusunda pek açıklayıcı maalesef olmuyor! Tavsiyeleriniz?

CEVAP: Gözde Hanım, tiroid antikorlarınızın sonuçlarına göre sizde Hashimoto tiroiditi sonucu gelişen tiroid bezi hücrelerinin tahribatı sonucu hipotiroidi tablosu gelişmiş. Bu antikorlar hayat boyu yüksek kalacağından ve tedaviyi yönlendirme yönünden hiçbir faydası olmayacağından bir daha bakılmasına gerek yoktur. Tedavide kullanılan ve hayat boyu da kullanılması şart olan tiroid hormonu L-tiroksinin hangi dozda kullanılacağına 2-3 ayda bir yapılacak TSH tayinleri ile karar verilir. Her sabah kahvaltıdan 2 saat önce aç karnına alınan bu takviye hormonun dozu yetersiz olduğunda TSH değeri yükselir ve metabolizma da yavaşladığından kilo alınır, özellikle trigliserid daha ön planda olmak üzere kan yağları ve zararlı kolesterol LDL yükselerek damar sertliğine zemin hazırlanmış olur. Ayrıca böyle durumlarda kan da koyulaşır, Hct, Hb değerleri yükselir. TSH seviyeleri normale indiğinde metabolizma hızı da normal işleyeceğinden kilo alımı durur, hatta bir miktar kilo da verilir.

Ellerim sürekli uyuşuyor

> Yaşar Yılmaz

Yaşım 27. Ellerimde yaklaşık 2 yıldır uyuşma var. Geceleri üstüne yattığımda daha çok uyuşuyor. Alışveriş torbalarını taşırken, çantamı tutarken bile olmakta. Yazın eşimin köyünde bu şikayetlerimin hiç birini yaşamadım. Sebebi ne olabilir, hangi bölüme gideyim?

CEVAP: Kıymetli okuyucum, şikayetlerinin ruhen rahatladığın tatil dönemlerinde kaybolması; temelinde stresin tetiklediği fibromiyaljinin de olayın içinde olduğunu gösteriyor. Senin gibi genç insanlarda nadir de olsa doğuştan var olan boyunda fazladan bir kaburga (servikal kot) kaynaklı olabileceği gibi, uzun süre sabit bir noktaya veya ekrana bakma sonucu boyun omurgasının normal pozisyonda durmasını sağlayan boyun adaleleri aşırı gerilir ve kasılır. Böylece boyun omurgasının normal eğriliği düzleşir, ardından da boyun omurları arasından çıkan; omuz, kol ve ellerin hareket ve duyularını sağlayan sinir köklerinin sıkışması ile nevralji denen sinir sıkışma ağrıları ve uyuşma, karıncalanma şeklinde şikâyetler ortaya çıkar. Ayrıca şeker hastalığı, hipotiroidi ile sürekli el bileğini kullanıcı işlerde çalışan kişilerde ortaya çıkan karpal tünel sendromu denen durum da benzer şikayetlere yol açabilir. Ortopedi servisinde çekilecek boyun filmi ve MR’ı altta yatan asıl sebebi ortaya çıkararak ilaç, fizik tedavi veya cerrahi tedavilerden hangisinin yapılacağına karar verilip gereği yapılır.