Halid bin Velid komutasındaki 46.000 mücahid Yermük’te… Karşılarında ise 240.000 kişilik Bizans ordusu… Meydan; tarihte eşine ender rastlanan çarpışmalara ve kahramanlıklara sahne oluyor. Bizans askerleri o izdihamda birbirlerini çiğneyerek hendeklere dökülüyor. Tam 120.000’i çukurları dolduruyor… İslam askerlerinden şehit olanların sayısı ise 3000 civarında. Yaralıların sayısı ise oldukça fazla…
Neticede zafer Müslümanlarındır… Ağır yenilgiyi haber alan imparator Heraklius, ikamet ettiği Humus’tan uzaklaşırken şunları söyler: “Elveda sana Suriye, ebediyen elveda!..”
Eshab-ı kiramın ileri gelenlerinden Hazret-i Huzeyfe Yermük muharebesini anlatıyor. Kendisine kulak verelim:
“Çarpışmanın şiddeti geçmişti ve mızrak darbeleri ile yaralanan müminlerden bazılar düştükleri kızgın kumların üzerinde son nefeslerini veriyorlardı. Güç bela kendimi toparlayarak, amcamın oğlu Hâris’i aramaya başladım. Yaralıların arasında biraz dolaştıktan sonra, nihayet onu buldum. Fakat ne çare!.. Bir kan seli içinde yatan amcamın oğlunun dudakları hararetten âdeta kavrulmuştu… Elimdeki su kırbasının ağzını açıp kendisine doğru uzatırken, biraz ötedeki yaralıların arasından İkrime’nin sesi duyuldu. ‘Su, su!..’ diyordu…
Hâris, bu feryadı duyar duymaz suyu İkrime’ye götürmemi işaret etti. Şehitlerin aralarından İkrime’nin yanına vardım ve hemen kırbamı uzattım. O elini kırbaya uzatırken Iyaş’ın iniltisi duyuldu: ‘Allah rızası için bir damla su!’
Bu feryadı duyan İkrime, elini hemen geri çekerek suyu ona götürmemi işaret etti. Ben elimdeki kırbayla Iyaş’a yetiştiğim zaman kendisinin son nefesinde Kelime-i şehadeti söylediğini duydum…
Derhal geri dönüp İkrime’nin yanına geldim. Ancak onun da şehit olduğunu müşahede ettim. Bari dedim, amcamın oğlu Hâris’e yetiştireyim. Hemen onun yanına gittim. Ne çare ki o da ateş gibi kumların üzerinde kavrula kavrula ruhunu teslim edip, şehit olmuştu…”
Allahü teâlâ Eshab-ı kiramı çeşitli vesilelerle övmektedir. Âyet-i kerimede mealen buyuruluyor ki:
(Onlar kâfirlere karşı şiddetli, çetin, fakat birbirlerine karşı merhametlidir.) [Feth 29]