“Evliyânın sohbetlerine katılmayan ve gitmeyen bir fıkıh âlimi, yenen katıksız ekmeğe benzer.”
Zekeriyyâ Ensârî hazretleri Şafiî mezhebi fıkıh âlimi ve evliyânın büyüklerindendir. 826 (m. 1423) senesinde Mısır-Senîke’de doğdu. 926 (m. 1520) senesinde Kâhire’de vefât etti. Küçük yaşta Câmi-ül-Ezher’e girerek bütün ilimleri öğrenip, hepsinde mütehassıs oldu. Tasavvufta Muhammed Gamrî’nin sohbetlerinden de çok istifâde etti. Abdülvehhâb-ı Şa’rânî, Tabakât-ül-Kübrâ’sında şöyle yazmaktadır:
“Zekeriyyâ Ensârî, ilimde akranları arasında yüksek mertebeye ulaştı.”
Kendisi anlatır: “Bir gün Hızır aleyhisselâm, hocam Ali Darîr Nebtîtî ile beraber bulunuyorlardı. Hocam Ali Darîr, Hızır aleyhisselâma asrın âlimlerini ve benim onlardan olup olmadığımı sorunca; ‘Evet onlardandır. Fakat onda iyi olmayan bir husûs var’ dedi. Fakat bunu açıklamadı. Ben hocama, Hızır aleyhisselâmı bir dahaki sefer gördüğünde, o bende bulunan hoş olmayan şeyin ne olduğunu sormasını, bundan tövbe etmek istediğimi söyledim. Hızır aleyhisselâm hocamın yanına geldiği zaman, hocam Hızır aleyhisselâma benim hoşa gitmeyen durumumu sorunca, o da şöyle cevap vermiş: ‘Vâlilere bir husûs için mektup yazdığında, mektubu götüren şahsa, bu mektubun Şeyh Zekeriyyâ’dan geldiğini söyle diyor. Kendisine Şeyh diyor…’ Bunun üzerine o günden sonra bu kelimeyi ağzıma almadım. O günden sonra vâlilere bir mektup göndereceğim zaman mektubu götürene; ‘Vâliye, size bu mektubu fakirlerin hizmetçisi Zekeriyyâ gönderdi” demesini söylerdim…”
Zekeriyyâ Ensârî’nin bir şiirinin tercümesi şöyledir:
“İlâhî! Günahım çok. Senin kapından başka gidecek kapım yok./İlâhî! Ben günahkâr kulunum, ne ilmim var, ne amelim. Senden başka yardımcım yok./İlâhî! Hatâlarımı azaltmam için bana yardım eyle./İlâhî! Ben hatâ ve kusurlarımdan dolayı senden çok hayâ ediyorum./İlâhî! Günahlarım yedi derya gibi pekçoktur. Fakat senin affın yanında onlar azıcık bir damla gibi kalır./İlâhî! Eğer senin affının genişliğine ve kerîm olduğuna dâir ümidim olmasa idi, benden meydana gelen hiçbir hatâya sabır ve tahammül edemezdim./İlâhî! Hâşimî kabilesinden olan habîbin Muhammed aleyhisselâmın hürmeti için, beni azâbından kurtar./Çünkü ben senin azâbından çok korkuyorum. Lütfunla ve güzel affın ile bana muâmele eyle./Son nefeste bana lütuf ve ihsân eyle…”
Zekeriyyâ Ensârî buyurdu ki: “Evliyânın sohbetlerine katılmayan ve gitmeyen bir fıkıh âlimi, yenen katıksız ekmeğe benzer.”