Sultana yapılan dört nasihat!..

Sultan Mahmud, Harkanî hazretlerinden nasihat isteyince buyurdu ki: “Günahlardan sakın, namazını cemaatle kıl, cömert ol, Allahü teâlânın yarattıklarına şefkat göster!”
Ebül Hasan-ı Harkanî hazretleri, “Silsile-i aliyye”nin altıncısıdır. Bayezid-i Bistami hazretlerinin ruhaniyetinden istifade ederek yükselmiştir. Zamanının kutbu idi. Uzun boylu, güzel yüzlü, geniş alınlı, iri gözlü ve kumral idi. Hazret-i Ömer’e benzerdi. 1034 (H.425) senesinde Harkân’da vefât etti.
Hikmetli sözleri çoktur. Buyurdu ki: “Bir mümin kardeşini sabahtan akşama kadar incitmeyen kimse, o gün akşama kadar Peygamber efendimizle yaşamış gibi olur. Eğer incitirse, Allahü teâlâ onun o günkü ibadetini kabul etmez!..”
Bir gün Hekim İbni Sina, Şeyh Ebül Hasan Harkani hazretlerini evinde ziyarete geldi. Hanımı, geçimsiz biri idi. Onu âdeta azarlayarak, ormana gittiğini söyledi. İbni Sina ormana giderken, o mübareğin, odun yüklü bir aslanla geldiğini gördü. Şaşkınlıkla “Bu ne hâl?” diye sorunca, “Evdeki kurdun sıkıntı yükünü taşıdığım için, bu kurt da bizim yükümüzü taşıyor” buyurdu…
Sultan Mahmud Gaznevî, Ebül Hasan Harkani hazretlerini ziyarete gitmişti. “Bana nasihat ediniz” deyince Şeyh; “Şu dört şeye dikkat et: Günahlardan sakın, namazını cemaatle kıl, cömert ol, Allahü teâlânın yarattıklarına şefkat göster” dedi.
Sultan, Şeyhin önüne bir kese altın bıraktı. Buna karşılık Şeyh, sultanın önüne arpadan yapılmış bir yufka koydu. Sultan ekmekten bir lokma aldı fakat yutamadı. Şeyh hazretleri; “Bir lokma ekmeği yutamıyorsun. İster misin, şu bir kese altın da bizim boğazımızda dursun?.. Biz paralarla olan alakamızı kestik. Şu altınları önümden alınız” dedi. Sultan, paraları almak zorunda kaldı…
Mahmud Gaznevî, yaptığı bir gazada mağlup olmak üzere idi. Harkanî hazretlerinin bir zamanlar kendisine hediye ettiği hırkayı eline alıp; “Ya İlahi! Şu hırkanın sahibinin yüzü suyu hürmetine, şu kâfirlere karşı bizi muzaffer kıl” diye dua etti. Düşman tarafında bir toz duman ortaya çıktı. Düşmanlar, bu toz duman içinde bir şey göremeyerek, kılıçlarıyla birbirlerini öldürdüler. Sağ kalanları da kaçıp gitti. O akşam Sultan Mahmud, rüyasında Ebül Hasan hazretlerini gördü. Kendisine şöyle buyurdu:
“Allahü teâlânın dergâhında, büyüklerimizin yüzü suyu hürmetine zafer kazandın!..”