Tâc-ül-İslâm Sem’ânî hazretleri, hadîs ve fıkıh âlimlerindendir. 466 (m. 1073) senesinde doğdu. 510 (m. 1116)’da vefât etti. Rivayet ettiği hadîs-i şeriflerden ba’zıları şunlardır:
Bir hadîs-i şerîfte Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) “Mîzânda güzel ahlâktan daha ağır gelecek hiçbir şey yoktur” buyuruyorlar. Diğer bir hadîs-i şerîfte ise, “Bir kimse kıyâmette mîzâna getirilir. Sonra her birinin büyüklüğü, gözün görebileceği uzunlukta olan doksan dokuz amel defteri getirilir. Bu defterlerde o kimsenin iyilik ve kötülükleri yazılıdır. Günahı sevâbından çok gelip, Cehenneme gönderilir. Cehenneme giderken, Allahü teâlâ katından bir ses duyulur: “Acele etmeyiniz. Onun tartılmayan bir şeyi vardır” der. Başparmağı ucu kadar bir şey getirilir. Üzerinde Lâ ilahe illallah Muhammedün Resûlullah yazılı olur. Sevâb kefesine konur. Böylece sevâbı, günahından ağır getir ve Cennete gitmesi emrolunur” buyuruldu.
Resûlullah efendimiz buyurdu ki: “Yâ Rabbi! Senden faydalı ilim isterim. Faydasız ilimden sana sığınırım.”
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Cennet ve Cehennem karşılaşırlar, Cehennem der ki: “Bana ne oluyor ki, ancak kibirlenenler ve çok mal sahipleri bana geliyor?” Cennet de der ki: “Bana ne oluyor ki, zayıflar ve fakîrler bana geliyor?” Allahü teâlâ Cehenneme, “Sen benim azâbımsın. Seninle dilediğime azâb ederim.” Cennete, “Sen benim rahmetimsin. Seninle dilediğime merhamet ederim. İkinizi de dolduracağım.”
Diğer bir hadîs-i şerîfte Peygamber efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem): “Ramazan-ı şerîfin ilk gecesi olunca, şeytanlar zincire vurulur. Cehennem kapıları kapanır. Ondan hiçbir kapı açık bırakılmaz. Cennet kapılarının hepsi açılır. Kapalı hiçbir kapı kalmaz. Bir münâdi şöyle seslenir: Ey Hayrı arayan! Hayra yönel. Ey şerri arayan! Ondan uzaklaş. Allahü teâlâ bu gecede birçok kimseyi Cehennemden âzâd eder” buyururlar.
Hâfız Ebû Sa’d şöyle demiştir: “Tâc-ül-İslâm vefât etmeden önce son dersini verirken, Resûlullahın (sallallahü aleyhi ve sellem) şu hadîs-i şerîfi ile başladı: “Önünüzde aşılması zor bir eşik vardır. Oradan yükü ağır olanlar geçemez. İşte ben bu engeli (eşiği) geçebilmek için yükümü hafifletmek istiyorum.” Tefsîr dersinde ise meâlen; “Bugün sizin dîninizi tamamladım” buyurulan Mâide sûresi 6. âyet-i kerîmenin tefsîrini yaptı. Sonra, kırk üç yaşında iken Cum’a günü vefât etti.