Yol Vergisi, Varlık Vergisi

Yol Vergisi 1921’de TBMM tarafından kabul edildi. 18-60 yaş grubu erkeklerin, dört işçi gündeliği tutarında Yol Vergisi vermeleri lazımdı. Bu vergiyi veremeyenin evine jandarma gelir ve evdeki kap kacak veya halı kilimi alır ve yediemine teslim ederdi. Mükellef yine para getiremezse; üç gün yol yapımında çalıştırılırdı. 6 çocuklu aileden Yol Vergisi alınmazdı. İnsan şimdiki yollara bakıp haline binlerce şükretmeli. Rahmetli Adnan Menderesin 1950 seçimleri için reform niteliğinde bir vaadi de Yol Vergisini kaldırmaktı. Ve seçilince de hemen kaldırdı.
Varlık Vergisi ise 11 Kasım 1942’de kabul edilen kanunla, servet ve kazanç sahiplerinin, servetleri ve olağanüstü kazançlarının vergilendirilmesi idi. Mükelleflerin İkinci Dünya Savaşı öncesi mal varlıkları ile sonrasındaki mal varlıkları arasındaki artışların gayrimeşru olduğu fikrinden doğdu. Verginin hedefi gayrimüslim Türk vatandaşları idi. Başbakan Şükrü Saracoğlu Varlık Vergisi’nin gerekçesini; “Bu kanun ile hedef, tedavüldeki parayı azaltmak ve memleket ihtiyaçlarımıza karşılık hazırlamaktır. Halkın vurgunculara olan düşmanlığının silinmesidir” diye açıkladı.Tabii bu ne demekse. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de; “Bulanık zamanı, bir daha ele geçmez fırsat sayan eski batakçı çiftlik ağası ve teneffüs ettiğimiz havayı ticaret metaı yapmaya yeltenen gözü doymaz vurguncu tüccarlar böylece yola getirilecektir” diyordu.
Varlık Vergisini ödeyemeyenlerden hepsi İstanbullu gayrimüslimlerden oluşan 32 kişilik ilk kafile 27 Ocak 1943’te Aşkale’ye doğru yola çıkarıldı. 1943 Şubat-Eylül ayları arasında, İstanbul’da toplam 1869 kişi polis marifeti ile evlerinden alınarak Sirkeci/Demirkapı’daki toplanma merkezlerine getirildi. Bu mükelleflerden 1229 kişi, çalışmak üzere önce Aşkale’ye yollandı. Geri kalan 636 kişi ise, vergi borcunu Sirkeci’de beklerken veya çalışma yerine yollandıktan sonra ödediler. Aşkale zoraki çalışarak borç ödeme yeri idi. Çalışanlara 1 lira yevmiye tahakkuk ediyor. Bunun 25 kuruşu günlük yiyeceğe hesaplanıyor. 75 kuruşu da vergi borcundan mahsup ediliyor idi. Böylece bir vergi mahkumu senede 300 lira civarında borcunu ödeyebilecekti. 3000 lira borcu olan 10 sene çalışmalıydı. Aşkale’de yapılan iş, demir yolunu kapatan karları el ve kürekle temizlemek. Aşkale’de ise, 21 kişi borçlu olarak öldü. Nerelerden nerelere gelmişiz…

Comments are closed.