Kavil ve fetva neye denir?

Sual: İlmihâllerde, (İmam-ı Ebu Yusuf’a göre caiz, İmam-ı Muhammed’in kavline göre ise caiz değildir, fetva da böyledir, müftabih kavle göre caiz değildir) gibi ifadeler var. Buradaki, fetva, kavil ve müftabih ifadeleri ne demektir?

CEVAP: Mezhepte müctehid olan âlimler, mezhep imamının koyduğu usul ve kurallara göre ictihad ederler. Bir müctehidin, başka bir müctehide tâbi olması caiz değildir. Bunun için farklı ictihadlar olabiliyor. Mezhep içindeki müctehidlerin bu ictihadlarına kavil de denir. Kavil, söz demek ise de, burada müctehidin ictihadı demektir.

Tercih ehli denen fıkıh âlimleri, mezhep içindeki farklı kavilleri inceleyip, hangi kaville amel etmek gerektiğini bildirirlerse, o kavle, müftabih yani tercih edilen kavil denir. Bu husus, (Fetva bu kavle göredir) şeklinde de ifade ediliyor. Her Müslümanın, amel ederken tercih edilen kavle uyması gerekir. Ancak bir sıkıntı olunca, diğer kavle, hattâ başka hak mezhepteki bir hükme de uymak caiz olur.

MEVLİD OKUTURKEN

Sual: Tam İlmihâl’de, Mektubat-ı Rabbânî’den alınan bir mektupta, (Zamanımızın Müslümanları, farzları bırakıp, nafile ibadetlere sarılıyor. Nafile ibadetleri yapmaya [mesela, kadın erkek karışık olarak mevlid okutmaya, cami yapmaya, sadaka ve hayrat yapmaya] ehemmiyet verip, farzları hafif ve ehemmiyetsiz görüyorlar) deniyor. Kadın erkek karışık mevlid okutmak günah iken, niye nafile ibadetler arasında sayılıyor?

CEVAP: Nafile ibadetler arasında sayılmıyor. S. Ebediyye’nin birçok yerinde, kadın erkek karışık mevlid okumanın günah olduğu bildiriliyor. Burada, farzın önemi anlatılırken, mevlid okutmanın nafile ibadet olduğu bildiriliyor. Farzı bırakıp nafileyle meşgul olmanın yanlışlığı açıklanırken, üstelik bir de kadın erkek karışık yapılarak, haram karıştırıldığı vurgulanıyor. Yani haram işlemeye nafile ibadet denmiyor.

ÂYET YAZILI KÂĞIT

CEVAP: İçinde âyet-i kerime bulunan kâğıt parçalarının kendilerini veya bunları yakıp küllerini, denize dökmek veya ayak basılmayan temiz bir yere gömmek gerekir.