“Tuna’nın suyunu durdurabilirsin amma hasetçinin huyunu değiştiremezsin!”
Hacı Bayram-ı Veli Hazretleri:
– Sultanım, ilim sahiplerine hürmet etmeye devam edin. Bu hareket sizi daha da yüceltir! Yaşça büyük olan ihtiyarlara hürmet, genç civanlara muhabbet gösterin, sevginizi esirgemeyin onlardan. Böyle yapmakla sevgi azalmaz bilhassa artar.
– Osmanlının temeli; bu esas üzerine kuruludur muhterem Hocam!
– Beli Sultanım! Masumlara yaklaşın, fasıklardan uzaklaşın, iyilerle olun hep.
– Çok çok mühimsediğim bir hakikat hocam! “Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim” atalarımızın sözünü ben şöyle telaffuz ediyorum: “Kiminle olduğunu söyle, kim olduğunu söyleyeyim sana…” Boşuna söylenmemiştir elbette.
– Ne saadet Sultanım. Kimseyi küçümseyip hafife almayınız. İnsana insanca muamele etmede kusur etmeyiniz. Sırrınızı kimseye açmayınız, paylaşmayınız!
– Devlet umuru olanlar için bunlar pek mühimdir.
– İyice yakınlık peydah etmedikçe kimsenin arkadaşlığına itimat etmeyiniz. Cimri, hasis, alçak kimselerle ahbaplık kurmayınız. Kötü olduğunu bildiğiniz hiçbir şeye ülfet etmeyiniz. Hemen muhalefet de etmeyiniz. Bir şey sorulursa ona herkesin bildiği şekilde cevap veriniz. Sizi ziyarete gelenlere; faydalanmaları için ilimden bir şey öğretiniz ve öğrettiğiniz şeyi unutmamasını ve hayatında tatbik etmesini de isteyiniz.
– İlimsiz halk, sürü gibidir!
– Sürü olmaktan kurtarmak için umumi ve zaruri şeyleri öğretiniz, ince ve anlaşılmaz meseleleri açmayınız ki kafaları karışmasın.
– Pek manidar muhterem hocam!
– Büyüklerin sözleri öyledir Sultanım! Herkese itimat verin, size güvensinler… Mesafeli ahbaplık kurunuz, zira dostluk, ilme, muvaffakiyete devamı sağlar. Bazen de yemek ikram ediniz, ihtiyaçlarını temin ediniz ki muhabbet katmerleşsin. Onların kıymet verdiklerini ve itibar ettiklerini iyi tanıyın ve her kusurlarını da görmeyiniz.
– Bir sultan için kolay değil hocam!
– Ahireti kazanmak da pek kolay değildir sultanım! Tebaanıza, bütün halkınıza yumuşak muamele ediniz. Müsamaha gösteriniz, ihmal etmeyiniz. Hiçbir şeye karşı bıkkınlık göstermeyiniz, onlardan birisiymişsiniz gibi davranınız ki adalet tecelli etsin, devletiniz büyüsün, gelişsin Sultanım!
– Muhterem hocam; nasihatlerinizi şöyle anladım: Dünyada insanların cefasından kurtulmak isteyen kapısını sağlam tutmalı, halka karşı iyi davranmalı, onların seviyesine inip onlara karışmamalıdır. İster riyakâr olsun ister iyi niyetli olsun halkın dilinden kurtulmak zordur. Melek gibi göklerde uçacak olsan bile yine de kötü fikirlinin biri sana kötü zanda bulunabilir. Çalışıp çabalayarak Tuna’nın suyunu durdurabilirsin amma hasetçinin huyunu değiştiremezsin!
– Beli Sultanım!
– Ömre bedel nasihatlerinizi unutmayacağım muhterem Hocam.
– Bilmukabele Sultanım! Muradınız; muradımızdır Sultanım! Ben bir kulum, sadece keyfiyeti arz ettim! Cüretimi bağışlayınız!
– Niyet güzel olduktan sonra ona mâni olmak bir sultana yakışır mı? Yolunuz da, bahtınız da açık olsun muhterem Şeyhim!
– Estağfirullah! Rabbim ne dilerse o olur!
– Âmennâ ve sadaknâ!
– !!! DEVAMI YARIN