Sual: Hiçbiri müctehid olmayan günümüzdeki ilahiyatçı profesörlerin, âyetlerden kaynak göstermeye yetkileri olmadığı gibi, hadisten kaynak göstermeye de yetkileri yok mudur?
CEVAP: Evet, kesinlikle kaynak gösterme yetkileri yoktur. Yetkim var demek, kendini müctehid sanmak olur. Zaten dindeki anarşi de, yani her kafadan çıkan çatlak ses de, bu yetkisizlikten kaynaklanmaktadır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki:
Hadislerle amel etmek bize caiz olmaz. Mezhebimizin hükmüne aykırı görünen hadis-i şerifler, âlimlerin sözlerini reddetmek için delil ve senet olamaz. Mesela bir Hanefi‘nin, (İmam arkasında Fatiha okumak farzdır. Bu konuda sahih hadis var) diyerek imam arkasında Fatiha okuması ilhaddır. (Mektubat 1/312, Mebde ve Mead 31)
Kifaye kitabında, (Müctehid olmayan din adamı, bir hadis işitince, bu hadisten kendi anladığına uyarak amel edemez. Hadis tevil gerektirebilir veya nesh edilmiş olabilir. Müctehidlerin fetvalarıyla amel etmesi lazımdır. Böyle yapmazsa, vacibi [yani farzı] terk etmiş olur) deniyor. Tahrir şerhi olan Takrir kitabında da böyle yazılıdır. (Tuhfe)
Bir mezhebe uymamak, mezhepsiz olmak asla caiz değildir. Bir mezhebe uymanın bugün için farz olduğu muteber eserlerde yazılıdır:
Avamın müctehidi taklit etmesi [bir mezhebe uyması], vacib yani farzdır. (Ez-Zehire lil Kurafi)
Bugün her Müslümanın, dört mezhepten birinde bulunması vacib yani farzdır. (Tahtavi)
Muhammed Hadimi hazretleri buyuruyor ki:
Dindeki dört delil, müctehidler içindir. Bizim için delil, mezhebimizin bildirdiği hükümdür. Çünkü bizler, âyet ve hadisten hüküm çıkaramayız. Mezhebin bir hükmü, âyete veya hadise uymuyor görünse de yanlış değildir. Çünkü âyet ve hadis ictihad isteyebilir, başka bir âyet veya hadisle değişmiş, neshedilmiş olabilir veya bilmediğimiz bir tevili vardır. (Berika s. 94)
Şimdi bir hadis kitabı okuyan, ya hadise uydurma der veya kendi aklına göre, yanlış hüküm çıkarır. Her ikisi de felakettir. O hâlde bir Müslümana yapılacak en büyük kötülük, (Hadisten veya mealden dinini öğren!) demektir. (Devamı var)