2013: Piri Reis Yılı

UNESCO 2013 yılını “Piri Reis Yılı” ilan etti. Bir Rus bilginine göre Piri Reis’in haritası uzaydan çekilen haritalara benzemektedir. Ve şu anda buzullarla kaplı Antarktika’nın 10 bin yıl önceki buzullarla kaplı olmayan durumu gösterilmektedir.
Piri Reis, dünya haritasının 500. Yılı nedeniyle UNESCO’nun kutlama ve anma programına alındı. Bu karar kapsamında İstanbul Exhibitions “Piri Reis ve 1513 Dünya Haritası: 500 Yılın Gizemi” adıyla bir sergi düzenliyor. Piri Reis’in dünya haritasını yıllarca araştıran ve bu konuda “Piri Reis’in 1513 Tarihli Haritası” adlı kitabı yazan erken dönem kartografya tarihi uzmanı Gregory C. McIntosh, Atlas’ın konuğu olarak İstanbul’a gelecek ve Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezindeki Piri Reis sergisine katılacak.
Gelibolulu Muhiddin Piri, yıllardır üzerinde çalıştığı Dünya Haritasını Hicri 919 yılının muharrem ayının (Mart/Nisan 1513) bir bahar günü tamama erdirdiğinde büyük ihtimalle yüzyıllar sonra üzerinde çok tartışılacak bir esere imza attığının farkında değildi. Haritasında kendini “Hacı Mehmed’in oğlu, Kemal Reis’in yeğeni Piri Reis” olarak tanıtmış idi. 1513 yılında tamamladığı eserini 1516-1517 yıllarındaki Mısır seferi esnasında Yavuz Sultan Selim’e sundu. Eserin bundan sonraki seyr-ü seferinin ayrıntılarını bilemiyoruz. Ancak bir noktada harita tek parça olmaktan çıktı ve sadece Yenidünya’ya odaklanan kısmı elimize ulaşabildi.
9 Kasım 1929’da Topkapı Sarayı’nın müzeye dönüştürülmesi sırasında envanter çalışmaları sürerken Milli Müzeler Müdürü Halil Ethem Eldem, Piri Reis Haritasına rastladı ve Fatih Sultan Mehmed’in kartografya ilgisini araştırmak üzere İstanbul’da bulunan Prof. Dr. Adolf Deismann’a gösterdi. Harita o sıralarda tesadüfen şehirde olan ve Piri Reis’in 1526 yılında hazırladığı Kitab-ı Bahriye’si üzerine çalışan Prof. Dr. Paul Kahle’ye gösterildi. Kahle haritanın Piri Reis’e ait olduğunu tespit etti ve haritanın varlığını 1931’de Leiden’de düzenlenen Şarkiyatçılar Kongresinde dünyaya duyurdu. Böylece haritanın bilim dünyası ve kartografya tarihi açısından önemi tartışılmaya başlandı…

Comments are closed.