Kıymetli okuyucularımız bu haftadan itibaren sizlere, son yıllarda âdeta moda haline gelmiş özellikle halı saha futbol maçları sonrası daha sık karşılaştığımız menisküs yaralanmaları, tedavileri ve korunma yollarından bahsetmeye çalışacağım.
MENİSKÜS MODASI…
Meniskler, diz eklemini oluşturan ögeler arasında en çok zedelenen yarım ay şeklindeki iç ve dış kıkırdak disklerdir. Sıkıştırıcı kuvvetlere dayanacak elastikiyette dizilmiş kollajen liflerden oluşurlar. “Menisküs” ise; yük altında kalan dizin bükülmesi sonucu oluşan disk yırtılmasıdır. Vücudumuzun en sık yaralanan bölgelerinin başında gelir.
Diz eklemi çok kuvvetli ve sağlam bağlardan yapılmış olmasına karşılık, taşıdığı yükün fazlalığı ve çalışma esnasında uğradığı zorlamaların çokluğu sebebi ile önemli tehlikelerle karşılaşan bir eklem olup menisküs, özellikle sporcularda, çok ayakta kalan ve aşırı hareket halinde olan kişilerde daha çok görülür. Diz de, dirsek gibi tek eksenli bir eklemdir. Futbol gibi karşılıklı temas sporlarında dizin dönmesi, ani hareketlerde meydana gelen katlanma, tek diz üzerine yük alınması sonrasında meniskler yırtılabilir. Sporcularda bu yaralanmalara ön çapraz bağ yaralanmaları da eşlik edebilir.
YAŞLILARDA KOLAY OLUŞUR
İleri yaş grubunda ise meniskler herhangi bir darbe olmaksızın dizde gelişen dejenerasyon ve kıkırdak hasarına bağlı olarak da yırtılabilirler. Ayrıca her yaş grubunda bir travma olmaksızın dejenerasyonla gelişen yırtıklar görülebilir. Menisk yaralanmaları ayrıca ayak ekleminin aşırı şekilde içe ve/veya dışa doğru açılıp kapanması sonucu da gelişebilir. Yaşlılarda meniskler, dizlerin aşırı bükülmesi gibi normal vücut hareketleri sırasında dış bağların zayıflığı sebebiyle de zarar görebilir.
DİZDEKİ?YIRTIĞIN?DİKİLMESİ ŞART!
Yeterli bir istirahatle ve yırtıkların dikilmesiyle menisk tama yakın iyileşip uzun vadede diz normal hareketlerine kavuşur.
Menisklerin görevleri
> Eklem dengesinin sağlanması,
> Diz eklemine gelen ani şok kuvvetleri emer, amortisör gibi görev yapar
> Eklemin yüzey uyumluluğunu sağlar,
> Eklem sıvısının eşit dağılımını temin eder,
> Eklem zarının sıkışmasını önler,
> Diz ekleminin aşırı gerilme ve bükülmesini frenler,
> Ekleme gelen yüklerin iletim ve geçişini sağlar,
> Eklem yüzey alanını genişleterek temas baskı ve geriliminin azalmasını sağlar.
YIRTIKLARIN BELİRTİLERİ
> Diz içerisinden gelen sesler, yırtığın ilk bulguları olabilir. Dizde ödem gelişene dek sporcular oyuna devem edebilir ya da günlük aktivitelerini yapabilir. Ödem geliştiğinde şikâyetler 24-48 saat içerisinde oluşur. Meniskin yırtık parçası eklem içine düştüğünde takılma, kilitlenme olur. Kilitlenme, genellikle iç meniskin uzunlamasına, kova sapı yırtıklarında olur. Kilitlenme, dizin değişik bükülme derecelerinde kalıp hiç hareket etmemesidir.
HAFTAYA: TEDAVİ VE KORUNMA YOLLARI
Sol yanımda dayanılmaz AĞRI?VAR
> Fatma Oya / İZMİR
Yaşım 47, boyum 1.62 ve 80 kiloyum. İki sene önce ameliyat oldum, menopoza girdim. Hormon iğnelerinden sonra kilo aldım. Adale romatizması ile ilgili yazınız beni anlatıyor. Sol tarafımda, kolumda kalçadan aşağıya doğru ve ayaklarımda çok ama çok ağrı oluyor. Neler tavsiye edersiniz?
CEVAP: Fatma Hanım, hamur işi, tatlı, çikolata, hazır ve fastfood türü gıdalardan uzak durarak, şekeri bırakarak, her günde düzenli olarak en az yarım saat tempolu yürüyüş yaparak zayıflamalısın. Kol ve bacak ile ayaklarındaki ağrılarının sebebi; büyük ihtimalle boyun ve belde gelişen eklem kireçlenmeleri ile bunlara eklenen adale spazmına bağlı gibi gözükmekte. Altta yatan sebepleri kaldırma açısından ciddi perhiz yapmalısın. Çünkü kilolar karaciğer yağlanması yaptığı gibi kan yağları ve zararlı kolesterolü de yükselterek damar sertliği oluşturup özellikle ayaklarda yanma ve uyuşma tarzı ağrılara zemin hazırlar. Boyun ve bel röntgen grafileri ile esas sebep ortaya çıkartılarak, hekiminizin tarif edeceği egzersiz ve ilaçlar size yardımcı olacaktır.
SOSYAL?FOBİ yüzünden hakimlik imtihanını kaybettim
> Said Özdemir
> Lise 2’deyken derste kitap okurken boğazım düğümlendi, sesim titredi. Hukuk fakültesi yıllarımda da benzer olaylar yaşadım. Amfiye girmek bile huzursuzluk veriyordu. Hakimlik sınavını bundan dolayı kazanamadım. Avukatlık stajına bile çekinceli başladım. Sosyal fobinin bütün travmalarını yaşadım. Yazılarınız âdeta dramımı tasvir ediyor. Hekim sosyal anksiyete teşhisi koydu 40 gündür ilaç kullanıyorum. Geçenlerde kalp çarpıntısı şikâyetiyle doktora gittim. Bütün bu yaşanılanlardan sonra kendimi toparlayabilmem için neler yapmam gerekiyor?
CEVAP: Kıymetli kardeşim, öncelikle şunu kesin olarak zihnine yerleştir ki; üzerine düşenleri yaptıktan sonra gerisini Allah’ın takdirine bırak ve uzun süre yalnız başına kalma. Sevdiğin dost sohbetlerine katıl, derdini aç, çekinme. Kapalı mekanlarda 30 dakikadan fazla kalma, kaldığın süre içinde de pencereleri açık tut, sık sık deniz veya ırmak kenarları ile yeşillik alanlarda yürüyüşler yap. Bol sebze, balık ve yeşillik ile mevsim meyvelerinden orta karar tüket.Bak göreceksin ki;içini müthiş bir huzur, genişlik, rahatlık ve mutluluk kaplayacak, geleceğe hep iyimser bakacaksın! O zaman tüm meseleler hallolmuş olup her şeyin yoluna girdiğini göreceksin. Allah’tan hiçbir zaman ümit kesilmez.
ÇOK?HALSİZİM sebebi ne olabilir?
> Neslihan Yılmaz
> Belimde 4-5 sene önce bir incitme sonrası ağrı var. Şimdi şiddetleniyor. Göğsümde ve sırtımda da var, artık koluma vuruyor. Ayrıca çok halsizim, sebebi ne olabilir?
CEVAP: Neslihan Hanım, boy ve kilonuzu belirtmemişsiniz. Tarifinize göre stresin ön planda rol oynadığı Fibromiyalji dediğimiz adale romatizmasına bağlı gibi gözüküyor şikâyetleriniz. Belde ağrınız geçmişte adale liflerinin bir kısmının kopmasına kadar gitmiş zorlama sonrası o bölgede gelişen ödemin de çeşitli ters hareketlerle nüksetmesine veya fazla kilolara da bağlı olabilir. Eğer normalin üzerinde kilo yönünden fazlalıklarının varsa zayıflamaya çalışın.Dahiliye uzmanı meslektaşımıza muayene olup onun vereceği ilave tetkikleriniz de yaptırdıktan sonra tavsiyeleri, vereceği ilaç ve destek ürünlerle büyük ölçüde şikayetlerinizden kurtulacaksınız.