Bağdadlı âlim Ebû Bekr Hassâf

Ebû Bekr Hassâf hazretleri Hanefi fıkıh âlimidir. 261 [m. 874] de Bağdad’da vefat etti. (Edeb-ül-kâdî) kitabı meşhurdur. Bu kitapta buyuruyor ki: Her insana ilk farz olan şey, iman etmesidir. İmanı olmayana kâfir denir. İmanı olana Müslüman) denir. Bazı sözler, bazı işler, imanın gitmesine sebep olur. Müslüman iken, sonradan imansız olana mürted denir. Bir Müslüman, mürted olunca, nikahı gider.
Ef’âl-i mükellefîn, yani Müslümanın yapması lazım olan şeyler, sekizdir: Farz, vacip, sünnet, müstehab, mübâh, haram, mekruh, müfsid. Farzlar ve haramlar, Allahü teâlâ tarafından, Kur’an-ı kerimde açıkça bildirilmişlerdir. Bir ibadetin farzlarından biri terk edilirse, o ibadet sahih olmaz. Bilmeyerek terk edilince de, sahih olmaz. Bilerek terk edince, günah da olur. Sünneti yapmanın sevabı, farzın sevabından azdır. Sünneti bilerek terk etmek günah olmaz. Azap yapılmaz. Azarlanır. Gayr-i müekked sünnete, müstehab ve mendûb da denir. Bunu yapmak, sevap olur. Yani, Cennet nimetine kavuşur. Bilerek yapmamak, günah olmaz. Nafile ibadet, yani emrolunmamış bir ibadeti yapmak müstehabdır. Mübâh, yapması veya yapmaması, sevap veya günah olmayan şeydir. Yemesi haram olmayan şeyleri, doyuncaya kadar yemek, içmek mübâhtır. Doyduktan sonra yemek, içmek haramdır. Haramdan kaçınmak sevaptır. Farzı yapmaktan da çok sevaptır. Mekruh işlemek de günahtır. Harama helal diyen kâfir olur. Şarap ve sarhoş eden içkileri içmek, kumar oynamak, anaya, babaya asi olmak, yani, haram olmayan emirlerini yapmamak, Müslümanların kalbini kırmak, rızası olmadan malını almak haramdır. Mekruha helal diyen kafir olmaz. Balıktan başka deniz mahsullerini yemek, abdestte ve gusülde suyu israf etmek mekruhtur. Sünnet deyince, müekked sünnet anlaşılır. Mekruh deyince, tahrîmi olan mekruh anlaşılır.
Ödünç istemek mübâhtır. Ödünç vermek müstehabdır. Borç ödemek farzdır. Borçlu fakiri sıkıştırmamak vaciptir. Lazım olan din bilgilerini öğrenmek, kadınlara da farzdır. Başkalarına öğretecek kadar fazla öğrenmek, farz-ı kifâyedir. Daha çok öğrenmek mendûbdur. İlmi ile öğünmek, mekruhtur. Bey’in şartlarından olmayıp da, alıcı ve satıcıdan birine faydası olan bir şeyi şart ederek yapılan satış fâsid olur, haram olur.

Comments are closed.