Muhtâr bin Mahmûd Zâhidî hazretleri Hanefî fıkıh âlimidir. İran’da Gazmîne kasabasında doğdu. Tahsilini tamamladıktan sonra Bağdat’a, sonra Anadolu’ya gitti, Karaman’da pek çok talebe yetiştirdi. Bunlar arasında Osman Gazi’nin şeyhi ve kayınpederi Şeyh Edebâli de vardı. Sonra Türkistan’a döndü ve 658 [m. 1259]’da vefat etti. Kunyetü’l-Münye ve Hâvî isimli eserleri meşhurdur.
Bu kitabına buyuruyor ki:
“Kabir kazılırken kıble tarafına lahid denilen çukur açılır. Cesed bu çukur kısma konurken, ‘Bismillâhi ve alâ milleti Resûlillah’ denir. Cesedin yüzünü kıbleye çevirir ve kabir üzerine kerpiçleri dizer. Sonra kabir üzerine toprak örtülür. Kabir tümseklenerek balık sırtı gibi yapılır, su tutacak şekilde dümdüz yapılmaz.”
“Doğumdan sonra, kendisinde hayat alametleri görülen, ondan sonra ölen çocuk için isim konur, yıkanıp kefenlenir ve cenaze namazı kılınır. Eğer ölmüş halde doğarsa, temiz bir bez parçasına sarılır. Namazı kılınmaz, öylece defnedilir.”
“Müşrikler tarafından öldürülen veya muharebe meydanında, kendisinde yara olduğu halde ölüsü bulunan kimseler şehiddir. Böyle şehid olanlar yıkanmaz, kefenlenmez. Üzerinde bulunan elbise kefeni olur. Namazı kılınır. Şehidin kanı yıkanmaz. Elbisesi çıkarılmaz. Ancak üzerinde bulunan kürk, mest, pamuklu elbise ve silahı çıkarılır. Bundan sonra defnolunur. İrtisastan, yani, muharebe anında yaralanıp, başka yere naklolunduktan veya bir müddet geçtikten sonra vefat eden şehidler yıkanır.”
“Vakıf sahih olduktan sonra satılması ve başkasına verilmesi caiz değildir. İmâm-ı Ebû Yûsuf’a göre taksim edilmemiş mal ise, ortak da taksimi isterse, taksim edilmesi sahih olur. Vakfeden kimse, şart etsin veya etmesin, vakfedilen malın tamiri o maldan gelen kârla yapılır. Bir kimse, evini, çocuğunun oturması şartı ile vakfetse, evin tamiri oturana aittir. Vakıf mallarının tamiri, içinde oturmaya hakkı olanların malları ile yapılır. Yapamazlarsa, hakim bunları çıkarır. Vakıf mallarını kiraya verip, ücretleri ile tamir ettirir. Sonra bunlara teslim eder. Eğer ihtiyaç olursa, hakim, vakıf malının, yıkılmış, harap olmuş bina ve aletlerini satıp, parası ile yenisini alır veya diğer kısımların tamirini yapar.”