Sebepsiz ağrıların sebebi
FİBROMİYALJİ -1-
Kıymetli okuyucularımız, bu haftadan itibaren birkaç sayfamızda sizlere, “adale hastalıkları” grubu içinde yer alan ve günlük hayatımızda en sık rastladığımız, özellikle de orta yaş grubunun ortak yoğun derdi ve âdeta kabusu olan, hayatlarını kendilerine zindan eden, yaşamaktan keyif almayı engelleyen, birçok hastalığı taklit edebilen “Fibromiyalji” dediğimiz “Adale Romatizması” hastalığından bahsedeceğim. Fibromiyalji yaygın kas, iskelet sistemi ağrısı, yorgunluk, uyku bozukluğu bulguları olan kronik ve karmaşık bir ağrı sendromudur. Hastaların “her tarafım ağrıyor” ,”gece yeteri kadar uyumama rağmen sabahları hiç uyumamış ve dinlenmemiş gibi kalkıyorum”, “yorgunluktan kırılıyorum, hiçbir iş yapamıyorum” tarzı şikayetler en sık dile getirilen yakınmalardır.
Kaslarımız, fibril (kas lifi) demetlerinden meydana geliyor. Yün eğrilerek yapılan ipliği oluşturan tüycükler gibi, fibril demetleri de kasları oluşturur. Fibromiyalji, kasları ve kas kirişlerini etkileyen, fakat eklemlere hasar vermeyen, kas fibrillerinin ağrılı hastalık tablosudur. Kasların yanında ayrıca bağ dokusu, kollajen lifler, elastiki lifler, arada yumuşak bağ dokusu vardır. Bu sebeple bütün bu parçaların toplamını ilgilendiren hastalık tablosuna Fibromiyalji Sendromu ( FMS, Yumuşak Doku Romatizması) diyoruz.
Fibromiyalji oldukça yaygın bir durumdur ve bazen o kadar ciddi olabilir ki kişinin iş, kişisel ve sosyal hayatını etkileyebilir. Fibromiyaljide tendonlar (kirişler) ve ligamanlar (eklemleri bir arada tutmaya yarayan kemik ile eklemin yapışma yerinde sert, fibröz bantlardır) veya fibröz dokular (fibro), ve kaslarda (my) ağrı (algia) ve hassasiyet oluşur. Ağrı sanki tüm vücuttaymış gibi hissedilebilir.
Birçok doktorun bu tür şikayetleri önemsemediği, hatta “sana tüm tetkikleri yaptım, benden bile sağlamsın” dediği ama bir türlü şikayetlerin geçmeyip gün geçtikçe çoğalan hastaları “tababet pratiği”mizde görmekteyiz. Ardından da insanın hayatı madden ve manen alt üst olmakta, hayattan zevk alamaz hâle gelmekte. Bu hastalıkta dokularda kalıcı hasara neden olmaz ama semptomlar aylar, hatta yıllar boyu devam edebilir. Dışa yansıyan bir bulgu yoktur ve fibromiyaljisi olan kişiler iyi görünmekle beraber kendilerini çok kötü hissederler. Bu sebeple, çekilen ağrı ve yorgunluğu diğer kişiler anlayamadıklarından ayrıca bir stres kaynağı olabilir.
Her yaşta ve her iki cinste görülebilmekle birlikte 30-60 yaşlar arasında ve kadınlarda daha fazla görülür. 25-40 yaş grubu, ağrı şikâyetiyle doktora gittikleri halde bir bulgu elde edilemeyince “hastalık hastası” olarak yorumlanır. Halbuki bu kronik ağrıların sebebi aslında Fibromiyalji Sendromudur. Ayrıca menopoz döneminde görülme sıklığı ve şikâyetler daha da artar. Kaslarda, fibroz dokuda, bağlarda ve kirişlerde ağrı ve sızı vardır.
Ağrı bazen omuzda, bazen boyunda, daha sıklıkla ise sırtta oluşur. Bazen gezinir oralarda. Kimi zaman da vücudun eklem yerlerinde olur. Bu tür ağrılar 3-4, hatta 5 yıl boyunca sürer gider. Hasta doktora gitmiştir kaç defa. Her seferinde yapılan tetkiklerde MR çekimlerinde, tahlillerde kesin bir sonuç elde edilemez. Romatizma tahlilleri de normal çıkar.
SIZILAR?HAYATI?ÇEKİLMEZ?KILAR
Ruh halindeki değişiklikler, Fibromiyalji sık görülen bir bozukluk olup hastaların çoğunda bir hüzün, bir yıkılmışlık hali vardır. Hastaların 4’te 1’inde belirgin bir depresyon bulunur. Bu hastalar aynı zamanda asabi ve tahammülsüz insanlardır. Bir işe yoğunlaşma ve basit problemleri çözme kabiliyetleri azalır.
Hangi hastalıklarla birlikte görülebilir?
> Kronik yorgunluk sendromu
> Migren ve diğer baş ağrıları
> İrritabl kolon sendromu (kolit)
> Miyofasial ağrı sendromları
> Huzursuz bacak sendromu
> Diğer romatizmal hastalıklar
RİSK FAKTÖRLERİ
Üzüntü ve stres bizi hasta ediyor
Endişe, stres, üzüntü ve uyku bozukluğu ve sürekli bilgisayar başında bulunmak, vücudumuzdaki sebepsiz ağrıları tetikler
Fibromiyalji’nin sebebi kesin olarak belli olmamakla birlikte aşağıdaki faktörler canımızı sıkan ağrılara yol açabilir:
> Endişe ve tasalanmak
> Depresyon, gerilim ve stres
> Dinlendirmeyen uyku
> Bazı romatizmal ve hormonal hastalıkların
> Fiziki ve ruhi travmalar,
> Ekonomik kayıplar,
> Bir yakının kaybedilmesi,
> Enfeksiyon hastalıkları,
> Hormonal bozukluklar Fibromiyalji Sendromuna sebep olabilir. Ayrıca genetik faktörlerin de hastalığın gelişiminde rolü vardır. İklimin etkisi yoktur, ancak soğuk ve nemli hava şikayetleri artırır.
> Hareketsizlik, özellikle kollar ve omuzların uzun süre sabit durması gibi belli bir pozisyonda uzun süreli çalışma
> Aşırı egzersiz veya ağır sporlar yapmak da ağrıya yol açar
> Bilgisayar başında uzun süreli oturma şeklinde çalışma ve ayakta durma, uzun süreli yazı yazma, araba kullanma, telefonla konuşma, soğuğa maruz kalma, eğilerek çalışma ve ağır kaldırma, kolların gergin pozisyonda çalışma yüzeyinde bulunması gibi çalışma şartları
> Soğuk ve nemli havalara maruz kalma,
> Çalışma ortamında iş arkadaşları veya amirlerle olan gerginlikler
> Boşanma, gebelik, ailede hastalık olması, tek başına aşırı sorumluluk yüklenme gibi stres faktörleri özellikle psikolojik stresler ağrıları daha da arttırır.
HAFTAYA: BELİRTİ VE ŞİKAYETLER