BUNLAR OLDUĞUNDA DOKTORA KOŞUN!
– Tedavi sonrası artan ağrı – Ateş, üşüme, titreme – Pansuman yapılmasına rağmen durmayan kanama – İdrar yapmada zorluk – 3 gün üst üste dışkılama olmaması -24 saat içinde 3 den fazla sulu dışkılama – Bulantı, kusma
Sevgili okuyucularımız, iki hafta önce başladığımız ve sizden gelen çok sayıda sorulardan da anlaşıldığı gibi birçoğumuzun ortak derdi olan makat hastalıklarının diğer formlarından da bahsetmeye devam edeceğiz…
Anüs ve rektum bölgesinin en sık görülen ve en dertli hastalıklarından birisi de Anorektal Apseler ve Fistüller olup sebep ve başlangıç şekli muhtelif olmakla birlikte apse ve fistüllerin ortak noktası; tedavisi ve kontrolü genellikle zor, zaman zaman akut ataklarla seyreden akıntılı, kronik seyirli ve kişiyi biyolojik, anatomik, fizyolojik ve psikolojik olarak yoran, çok çeşitli komplikasyonları olabilen bakteriyel enfeksiyonlardır.
Anorektal apseler genellikle gürültülü başlar ve cerrahi drenajdan hemen sonra belirgin bir rahatlama olur; ancak akıntı azalsa bile tamamen kesilmez; drenaj yerinde sürekli veya ikide bir akıntı yapan delik şekline, yani fistüle dönüşür. Apse ve fistül; aynı hastalığın iki yüzüdür. Apse, anüs veya rektum civarındaki bir anatomik boşlukta cerahat toplanmasıdır. Fistül ise; bu apsenin cilde veya başka bir komşu anatomik bölgeye açılarak sürekli akması ve apsenin kronikleşmesidir. Fistüllerin yüzde 199 sebebi apselerdir.
PERİANAL APSE NEDİR?
Perianal apse, anüs (makat) çevresinde içi cerahat ile dolu boşluk olup anüs (makat kanalı) içindeki küçük bir salgı bezinin bakteri ile enfekte olması veya tıkanması ile oluşan akut (ani) enfeksiyon tablosudur. Anal kanal (makat) çevresinde ağrı, üşüme, titreme, ateş perianal apse veya fistül varlığını akla getirmelidir. Bu bölgedeki iltihabi hastalıklar sıklıkla anal kanaldaki bir salgı bezlerinde başlar. Kalın bağırsağın iltihabi has-talıkları, kolitler, uzun süre devam eden ishal gibi durumlar buna zemin hazırlayabilir. Apse, kendiliğinden meydana gelebileceği gibi bunun önüne geçmek de mümkün değildir. Genellikle şiddetli makatta ağrı ve şişlikle kendini belli eder. Dışkılama alışkanlığı ile alakasız olup beraberinde ateş olabilir. Ayrıca makat etrafında kaşıntı, iltihabi akıntı, halsizlik de olabilir. Kendiliğinden veya dıştan kesi ile apsenin boşaltılması ağrı ve baskıyı hafifletir. Fistül olan hastalarda çoğunlukla kanlı veya sarı renkli cerahat akıntısına rağmen genellikle ateş, halsizlik ve ağrı olmaz. Bunların ortaya çıkması ise tekrar apseleşmeyi akla getirir. Perianal apselerin yaklaşık yüzde 50’sinde kalıcı fistül gelişir.
YARALAR BÖYLE OLUŞUYOR
En sık sebep, anal kanalın 2 cm kadar ilerisinde, sfinkter kasları arasındaki, barsakların kayganlığını sağlayan sümüksü muküs denen bir salgı salgılamakla görevli dişe benzer mini cep bezlerinin içine giren gaita (dışkı) ve bakterilerin, bir şekilde içinde hapsolup kalması, burada üremeye çok uygun ortamda hızla çoğalması sonucu cerahat ve apse oluşmasıdır. Cerahat ve apseler, her hastada farklı yönlere ilerleyerek, anüs ve rektum boşlukları dışında anüs çevresi (perianal) ve etrafları ile komşu yerlere ulaşabilirler. Perianal apseler, en yüzeyel ve en sık görülenidir. Ayrıca anal bölgeye yönelik iğne, bistüri ve benzeri cerrahi veya travmatik herhangi bir delici alet ve cisimlerle yapılan müdahaleler veya muhtelif kazalar ile de apse oluşabilir. Anüsün yaygın bir hastalığı olan kronik anal fissürler de apseye dönüşebilir.
Perianal apsenin başlıca belirtileri?
> Makat kanalına açılan bezelerinin dışkı ile kapanması
> Vücudun başka yerlerinden yayılmış enfeksiyonlar
> Hemoroid, fissür gibi makat hastalıkları
> Bağırsak zarının veya anal derinin zedelenmesi
> Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi kronik barsak iltihabi durumları
Kötü huylu fistülde kanser riski!
Anüs civarında, bir iki gün veya birkaç haftada gelişen çok ağrılı gerginlik, makat etrafında şişlik ve kızarıklık, sertlik, dışkılamada zorluk, bazen anüs içinden gelen az bir iltihap, kasık bezlerinde şişme, bazen de sebebi başlangıçta anlaşılamayan ateş veya idrar tutukluğu, zorluğu veya halsizlik, kırgınlık ve iştahsızlık şeklinde olabilir. Makat dışında delik şeklinde açıklık, akıntıya bağlı nemlenme ve cilt tahrişi, anal fistülün belirtileridir. Fistül gelişince ağrılar azalır, uzun süreli fistüllerde nadiren de olsa kötü huylu kansere dönüşüm görülebilir.
Hijyen ve posalı gıda tüketmek hastalığı sizden uzak tutar
Apse, anüs (makat) yanındaki ciltte yapılan bir açıklıktan cerahat boşaltılması ile tedavi edilir. Erken boşaltılmayan apseler, eninde sonunda kendiliğinden delinirler ve daha kompleks sorunlu fistüllere dönüşürler. Oluşan açık yara birkaç hafta içinde kendiliğinden kapanır. Apse boşluğunun iyileşmesi 3-5 haftayı alabilir. Apse içine tampon konabilir. Büyük veya derin bir apse ameliyathane şartlarını gerektirirken küçük ve yüzeyel olanlar lokal anestezi ile tedavi edilebilir. Şeker hastaları ve immün sistemi baskılanmış hastaları hastaneye yatırmak gerekebilir. Duruma göre tedaviye antibiyotik eklenebilir. Zaman zaman buradan kanlı akıntıya bağlı çevre dokularda kaşıntı olabilir. Anal bölge temizliğine ve beslenme alışkanlığında yüksek lifli (posalı) gıdaların olmasına dikkat edilmelidir.
OKUYUCULARIMIZA CEVAPLAR
Haftada en az 2 defa balık tüketilmelidir
Hasan Ceylanlı/KKTC
Boyum 1.67, 45 kg ve 14 yaşındayım. Yaşıma göre boyum ve kilom normal mi? Sabahları kahvaltıdan sonra omega 3, EPA, DHA ihtiva eden balık yağı kapsüllerden bir tane alıyorum. Doğru mu yapıyorum? Ayrıca unutkanlığım var ve dalgınlığım var. Bunun sebebi demir düşüklüğü olabilir mi?
Sevgili Hasan, yıllardır gerek mesleki günlük uygulamalarımızda ve gerekse de 3 seneden beri gazetemizdeki yazılarımızda hep kilo alınmaması, fazlalıkların verilmesi, sağlıklı ve dengeli beslenmeden bahsetmekteyiz. Senin kilon, boyuna göre az. Yapılacak muayene ve tetkiklerle zayıflığın altında yatan herhangi bir sebebin olup olmadığı tesbit edilip, ona göre tedavi ve beslenme programı uygulanmalıdır. Muayene ve tetkiklerin normal bulunursa altta yatan sebep kişilik yapına bağlı olarak metabolizma (vücudun alınan gıdaları parçalama ve ortaya çıkan enerjiyi harcaması) hızına bağlı olduğu düşünülür. Büyüme ve gelişme çağında olduğun için bahsettiğin balık yağı kapsüllerinden alabilirsin. Fakat ideal olan; haftada en az 2 gün somon, levrek, alabalık gibi balıkları buğulama tarzında bol yeşil salata eşliğinde tüketmelidir. Senin yaşında unutkanlığın ve dikkat eksikliğinin temelinde demir ve çinko eksikliği yatabilir. Hemogram, demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin, folik asit, B12 vitamini ve çinko seviyeleri tespiti yapılmalı ve sonuca göre, tedavi ve destek programı uygulanmalıdır.
Aşırı demli çay ve kahve kalp çarpıntısına yol açar
> C.A.
Kalbimde aniden bir çarpma (durma) oluyor, bunun sebebi nedir acaba?
Kıymetli kardeşim, göğüs boşluğu içinde çarpma, durma şeklindeki his ve algılamalar, çoğunlukla ektrasistol dediğimiz kalbin kulakçık veya karıncığından kaynaklanan erken kasılma ve atımlardan dolayıdır. Bunun sebepleri arasında kilolu olmak, demli çok çay içmek, kahve ve neskafe tüketmek, sigara ve alkol kullanmak, heyecanlı ve telaşlı yapıya sahip olmak, çok duygusal ve hassas olmak, yüksek tansiyon, çocuklukta geçirilen kalp romatizmaları, kardiomyopati denen kalp adale bozuklukları, doğuştan gelen veya kireçlenmeye bağlı sonradan oluşabilen kalp ileti yolları anomalileri gibi birçok hastalıkta çarpıntı olarak hastalar tarafından nitelendirilebilecek tablolar görülebilir. Fizik muayene bulguları ile yapılacak kan tahlilleri, EKG, Ekokardiografi, 24 saatlik holter monitorizasyonu gibi bazı tetkiklerle, rahatsızlığın gerçek sebebi bulunarak ona göre bir tedavi planlaması yapılabilir. Muayene ve tetkikler normal bulunduğu takdirde psişik sebeplere bağlanarak ona göre bir tedavi programı uygulanır.
Küçük nöbet yaygın bir epilepsi türüdür
Rumuz Abdurrahman
2-3 dakika internette dolaştım. O esnada anormal bir takım hâller oldu ve birden ne olduğunu anlayamadan içime bir korku geldi. Bir kaç dakika oturduğum yerde kilitlenmişim ve kendime geldiğimde o dakikalar içinde neler yaptığımı da hatırlamıyorum. Bunun sebebi nedir acaba?
Anlattığınız tablo, daha çok çocuk ve gençlerde aniden ortaya çıkan, 5-15 saniye kadar süren geçici şuur kaybı, kişinin çevresiyle ilişkisinin kesilmesi şeklinde kendini gösteren petit mal epilepsi denilen hafif havaleye benzemektedir. Bu tür rahatsızlıklar, atak nöbeti şeklinde olup âdeta hayatın çok kısa süreliğine donması gibi sadece dalgınlık ve hareketsizlikle kendini gösterir. Küçük nöbet, absans, küçük sara krizi gibi isimlerle de anılan yaygın bir epilepsi türüdür. Halk arasında bu tür nöbetler ani dalmalar olarak nitelenir. Nöbet geldiğinde kişi bir iş yapıyorsa yapılan iş durur. Nöbet bitince ise hasta yapmakta olduğu işi bıraktığı yerden aynen devam ettirir. Kişi nöbet sırasında yaptıklarını hatırlamaz, fakat nöbet geçirmiş olduğunu bilir. 5-10 saniye gibi kısa bir süreli nöbetler, gün içinde 100-150 defa tekrarlayabilir. Yaş ilerledikçe küçük nöbet atakları azalır. İleri yaşlarda ya tamamen kaybolur ya da yerlerini büyük nöbetlere bırakır. Nöroloji uzmanı hekim arkadaşlarımızın takibi altında kullancağınız ilaçlarla şifa bulabilirsiniz.
e-mail: aile.doktoru@tg.com.tr