Allahü teâlâ, sâlihleri överken buyuruyor ki: “Onlar sarf ettikleri zaman ne isrâf ederler, ne de cimrilik. İkisi arasında orta bir yol tutarlar.”
Muteber
kitaplarda “israf” şöyle tarif ediliyor: Malı, dînin ve mürüvvetin
uygun görmediği yerlere dağıtmaya isrâf denir… Mürüvvet, fâideli
olmak, iyilik yapmak arzûsudur. Dîne uymayan isrâf, harâmdır. Mürüvvete
uymayan isrâf ise tenzîhen mekrûhtur…
kitaplarda “israf” şöyle tarif ediliyor: Malı, dînin ve mürüvvetin
uygun görmediği yerlere dağıtmaya isrâf denir… Mürüvvet, fâideli
olmak, iyilik yapmak arzûsudur. Dîne uymayan isrâf, harâmdır. Mürüvvete
uymayan isrâf ise tenzîhen mekrûhtur…
Semavi dinlerin
hepsinde Allahü teâlâ kötü bir huy olan israfı yasak etmiştir. Dinimiz
bir şeyi yasaklıyorsa, onda insanların saadeti, refahı ve adaleti
vardır…
hepsinde Allahü teâlâ kötü bir huy olan israfı yasak etmiştir. Dinimiz
bir şeyi yasaklıyorsa, onda insanların saadeti, refahı ve adaleti
vardır…
İsrâfın kötülüğünü göstermek için, Allahü teâlânın (Yiyiniz, içiniz, fakat isrâf etmeyiniz! Şüphesiz Allahü teâlâ isrâf edenleri sevmez) âyet-i kerîmesi yetişir.
Malı
harcarken ne isrâf etmeli, ne de kısmalıdır. Bunların ortasını bulmak
ise makbûldür. Buna iktisat etmek denir. İşte cömertlik de malını
iktisat ile kullanmaktır. Allahü teâlâ, sâlihleri, cömertleri överken
buyuruyor ki:
harcarken ne isrâf etmeli, ne de kısmalıdır. Bunların ortasını bulmak
ise makbûldür. Buna iktisat etmek denir. İşte cömertlik de malını
iktisat ile kullanmaktır. Allahü teâlâ, sâlihleri, cömertleri överken
buyuruyor ki:
(Onlar sarf ettikleri zaman ne isrâf ederler, ne de cimrilik. İkisi arasında orta bir yol tutarlar.)
Hadîs-i şerîfte de buyuruldu ki:
(İktisâd eden sıkıntı çekmez.)
Mal,
Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhireti kazanmak, mal ile olur.
Dünya ve âhiret, mal ile intizam bulur, rahat olur. Hac, cihâd sevâbı
mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur.
Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, akrabâyı
ziyaret etmek ve gözetmek, fakirlerin imdâdına yetişmek mal ile
olur. Camiler, mektepler, hastaneler, yollar, çeşmeler yapmak mal ile
olur. Dînimiz;
Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhireti kazanmak, mal ile olur.
Dünya ve âhiret, mal ile intizam bulur, rahat olur. Hac, cihâd sevâbı
mal ile kazanılır. Bedenin sıhhat, kuvvet bulması, mal ile olur.
Başkasına muhtaç olmaktan insanı koruyan maldır. Sadaka vermek, akrabâyı
ziyaret etmek ve gözetmek, fakirlerin imdâdına yetişmek mal ile
olur. Camiler, mektepler, hastaneler, yollar, çeşmeler yapmak mal ile
olur. Dînimiz;
(İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olanıdır) buyuruyor…
İşte
böyle büyük bir nimet olan malı isrâf; Allahü teâlânın nimetini hakîr
görmek, nimete kıymet vermemek ve elden kaçırmak, kısaca küfrân-ı nimet
etmek, yâni şükretmemek olur…
böyle büyük bir nimet olan malı isrâf; Allahü teâlânın nimetini hakîr
görmek, nimete kıymet vermemek ve elden kaçırmak, kısaca küfrân-ı nimet
etmek, yâni şükretmemek olur…
İsrâf, malı helâk etmek,
faydasız hâle getirmek, dîne ve dünyanın mubâh olan işlerine faydalı
olmayacak şekilde sarf etmektir. Kullanılmayacak hâle sokmak, kırmak,
kesmek, ağaçtan meyveyi toplamayıp çürütmek, isrâftır…
faydasız hâle getirmek, dîne ve dünyanın mubâh olan işlerine faydalı
olmayacak şekilde sarf etmektir. Kullanılmayacak hâle sokmak, kırmak,
kesmek, ağaçtan meyveyi toplamayıp çürütmek, isrâftır…
Sofra
bezi ve masa üstüne düşen ekmek ve yemek kırıntılarını toplamayıp atmak
da isrâftır… Elbise, çorap, ayakkabı gibi giyim eşyâsını iyi
kullanmayıp, iyi saklamayıp çabuk eskitmek, onları yırtmak, yıkarken
suyu, deterjanı çok harcamak, elektriği, doğalgazı boş yere yakmak, hep
isrâftır…
bezi ve masa üstüne düşen ekmek ve yemek kırıntılarını toplamayıp atmak
da isrâftır… Elbise, çorap, ayakkabı gibi giyim eşyâsını iyi
kullanmayıp, iyi saklamayıp çabuk eskitmek, onları yırtmak, yıkarken
suyu, deterjanı çok harcamak, elektriği, doğalgazı boş yere yakmak, hep
isrâftır…
Malı kıymetinden aşağı fiyatla satarak veya kirâya
vererek ve kıymetinden yukarı fiyatla satın alarak veya kirâlayarak
aldanmak isrâf olur. Aldanarak alışverişe zarûrî ihtiyaç olursa veya
yardım, sadaka gibi niyetle böyle yaparsa isrâf olmaz…
vererek ve kıymetinden yukarı fiyatla satın alarak veya kirâlayarak
aldanmak isrâf olur. Aldanarak alışverişe zarûrî ihtiyaç olursa veya
yardım, sadaka gibi niyetle böyle yaparsa isrâf olmaz…
Nefis
yemekler yemek, kıymetli, yeni elbise giymek ve harâm olmayan daha
bunun gibi şeyler, helâldan kazanıldığı, kibir ve övünmek için olmadığı
zaman isrâf değildir. Âhireti kazanmak isteyenlere, lâzım olan ile
kanaat edip, fazlasını hayra vermek yakışır. Çünkü İmam-ı a’zam
hazretleri buyuruyor ki:
yemekler yemek, kıymetli, yeni elbise giymek ve harâm olmayan daha
bunun gibi şeyler, helâldan kazanıldığı, kibir ve övünmek için olmadığı
zaman isrâf değildir. Âhireti kazanmak isteyenlere, lâzım olan ile
kanaat edip, fazlasını hayra vermek yakışır. Çünkü İmam-ı a’zam
hazretleri buyuruyor ki:
“İsrafta hayır yoktur, hayırda israf yoktur.” Hayırda israf yoktur demek, birisine ne kadar çok şeyler verilse de israf edilmiş olmaz demektir…