Seyyid Mahmud Efendi, Osmanlı âlimlerindendir. Azerbaycan’da Urmiye şehrinde doğdu. Babası Nakşibendî meşâyıhından Seyyid Ahmed Efendi’dir. Babasından zâhirî ve bâtınî ilimleri tahsil ederek irşâd izni aldı. Babasının vefatından sonra Diyarbakır’a gelip halkı irşad etti. Sultan IV. Murad, Revan Seferi sırasında şeyhi ziyaret ederek duasını aldı ve sefere beraberinde götürdü. Mahmud Efendi 1048 (m.1638)’de Diyarbakır’da vefat etti. Bir dersinde buyurdu ki:
İslâm bilgilerinin kaynağı dörttür. “Edille-i Şer’iyye” denilen bu dört kaynak şunlardır; 1-Kur’an-ı kerîm: Dinî hükümlerin birinci derecede kaynağıdır. 2- Sünnet: Peygamber Efendimizin işleri, sözleri ve görüp de mâni olmadıkları şeylerdir. 3-İcmâ: Bir asırdaki müctehid âlimlerin bir meselenin hükmü için söz birliği etmeleridir. 4-Kıyas: Müctehid âlimlerin, dinde hükümleri açıkça bildirilmeyen işlerin hükümlerini açıkça bildirenlere benzeterek anlamalarıdır. Bu dört ana delilden çıkarılan bilgilerin tamamına fıkıh bilgileri denir. Bu bilgileri ilmihâl kitapları lüzumu kadar açıklamaktadır.
İslâm bilgilerine iman edip de, Allahü teâlânm rızâsını, sevgisini kazanmak için çalışan Müslümâna (salih) denir. Allahü teâlânın rızâsını, sevgisini kazanmış olana (ârif) veya (velî) denir. Başkalarının da bu sevgiyi kazanmalarına vâsıta olan velîye (mürşid) denir. Bu mübarek, seçilmiş insanların hepsine (sâdık) denir. Bunların hepsi sâlihtir. Salih mü’min Cehenneme hiç gitmeyecektir. Kâfir, muhakkak Cehenneme gidecektir. Cehennemden hiç çıkmayacak, sonsuz azap görecektir. Kâfir iman ederse, bütün günahları hemen affolur. Fâsık, tövbe edip, ibadetleri yapmağa başlarsa, Cehenneme girmeyecek, salih mü’min gibi, doğru Cennete gidecektir. Tövbe etmezse, ya şefaat ile veya sebepsiz affolup, doğru Cennete gidecek, yahut Cehennemde günahları kadar yandıktan sonra, Cennete girecektir.
İslâmiyetin emrettiği gibi iman edip bu iman ile ölenler, âhirette Cennet’e gidecektir. Cennet, Allahü teâlâ’nın âhirette Müslümanları ebediyyen sayısız nimetlerle mükafatlandıracağı yerin adıdır. İman etmeyenler ve imansız olarak ölenler, Cehennemde ebediyyen cezalandırılacaklardır.