Zikir ne demektir?

Sual: Zikir nedir? Kur’anda geçen zikir kelimeleri değişik anlamlara mı geliyor?
CEVAP
Zikir,
zihinde tutmak, hatırlamak, anmak gibi manalara gelir. Kur’an-ı kerimde ise, kitap, Kur’an, Allah’ı anmak, namaz, şeref gibi manalara gelir.

KİTAP manasına gelenler:

(Sana tarafımızdan bir zikir
[kitap] verdik.) [Taha 99]

(Sen ancak zikre [Kur‘ana] uyan ve görmeden Rahman’dan korkanı uyarabilirsin.) [Yasin11]

(Kâfirler zikri
[Kur‘anı] işittikleri zaman, gözleriyle [nazarla] seni devireceklerdi.) [Kalem 51]

(Eğer bilmiyorsanız ehli zikre [kitabı bilen âlimlere] sorun.) [Nahl 43]

(Zikirden
[Tevrat kitabından] sonra Zebur’da da, yeryüzüne salih kullarımın mirasçı olduğunu yazmıştık.) [Enbiya105]

ANMAK manasına gelenler:

(Kalbler ancak zikrullah [Allah’ı anmak] ile huzur bulur.) [Rad 28]

(Allah’a ve ahiret gününe
[inanıp] kavuşmayı arzulayanlar ve Allah’ı çok zikredenler [ananlar] için Resulullah elbette güzel bir örnektir.) [Ahzab 21]

(Rahmân’ı zikirden
[anmaktan] yüz çevirene, yanından ayrılmayan bir şeytan musallat ederiz.) [Zuhruf 36]

(Şeytan galebe edip onlara zikrullahı
[Allah’ı anmayı] unutturdu.) [Mücadele 19]

(Biz senin zikrini yükseltmedik mi?)
[İnşirah 4] (Senin zikrini kendi zikrim kıldım, seni [Resulullahı] zikreden beni zikretmiş olur. İmanın sahih olması için benim zikrimin seninkiyle beraber olmasını sağladım) [İbni Ata]

Zikirle ilgili birkaç hadis-i şerif meali:
(Kur’an okumak ve zikir imanı kuvvetlendirir.) [Deylemi]

(Zikrin efdali, la ilahe illallah, duanın efdali de elhamdülillah demektir.) [Tirmizi]

(Zikirde “La ilahe illallah” demekten efdali yoktur.)
[Taberani]

(En iyi zikir, gizli yapılandır.) [İ. Ahmed]

(Zikir, sadakadan da hayırlıdır.) [Ebuşşeyh]

NAMAZ manasına gelenler:

(Namaz, münker ve fahşadan [edepsizlikten, akla ve dine uymayan her türlü kötülükten, her türlü günahtan] alıkoyar. Çünkü zikrullah [Namaz kılmak] elbette en büyüktür. [En büyük ibadettir]) [Ankebut 45] (Zikrullah, namazdır. Namaz diğer ibadetlerden daha büyüktür. (Beydavi)

(Onlar ayakta, otururken, yanları üzerine yatarken Allah’ı zikrederler.)
[Al-i İmran 191] (Namazı, gücü yeten ayakta kılar, ayakta kılmaktan aciz olan oturarak kılar, bundan da aciz olan, yatarak ima ile kılar demektir. (Bahr-ür-raık)

ŞEREF manasına gelenler:

(Size öyle muazzam bir kitap indirdik ki, bütün zikriniz [şerefiniz] ondadır.) [Enbiya 10]

(O zikirle [şerefle] dolu Kur’an hakkı için.) [Sad 1]

(Bu Kur’an sana da, ümmetine de zikirdir.
[Şereftir, öğüttür], İleride [kıyamette, hükümlerine riayet edip etmediğinizden] sorumlu olacaksınız.) [Zuhruf 44]