Hasan-ı Basrî hazretleri buyururdu ki: “Âlimler, devlet adamlarının gözüne girmek için sevgi ile onlara meyletmediği müddetçe Allahü teâlânın koruması altındadırlar! Aksi halde Allahü teâlâ, yardımını onlardan çeker ve zâlim hükümdarları onlara musallat kılar da onlar kendilerine kötü bir şekilde zulmederler; aynı zamanda kalblerine dehşet ve korku salar.” Fudayl bin İyâd buyurdu…
İslam büyükleri, ilimleri arttıkça kendilerini eksik, noksan görürler. Onlar, kişinin çoğu zaman âciz olduğunu bilirler. Bunun için, insanların, ilmi sebebiyle kendisine gösterilen alâka ve ders halkasının büyümesi, kendileri hakkında “O, ilmiyle âmil bir adamdır” veya “Bu memleketin en büyük âlimi odur” gibi sözlerin söylenmesi onları sevindirmez; aksine üzerdi. Aliyyül-Havvâs buyurdu ki:…
Tevâzû sahibi olabilmek için, insanın dünyaya nereden geldiğini, nereye gideceğini düşünmesi lâzımdır. Hiç yok idi. Önce bir şey yapamayan, hareket edemeyen bebek oldu. Şimdi de, her an hasta olmak, ölmek korkusundadır. Nihâyet ölecek, çürüyecek ve toprak olacaktır. Hayvanlara, böceklere yem olacaktır. Kabir azâbı çekecek, sonra diriltilip kıyâmet sıkıntılarını çekecektir. Ya…
İnsanın kibirlenmesinin, gururlanmasının, birinci sebebi, ilim sahibi olması sonra da, yaptığı ibâdetleridir. Bundan sonra da, soylu bir aileden olmak, güzellik, güç, kuvvet, zenginlik, mevki, makam gibi şeyler gelir.Hâlbuki, ibâdetin kıymetli, makbûl olmasının şartları vardır. Eğer bu şartlar yoksa, yapılan ibâdetin bir kıymeti yoktur. Bunun için, kimse ibâdetine güvenmemelidir. Çok ibâdet…
Kibirli olmanın birçok sebebi vardır. Bunlardan birincisi, ilim sahibi olmaktır. İlim, çok kıymetli bir şeydir. Bunun için, ilim sahibi, kendini üstün ve şerefli sanır. Böyle kimsenin ilmine cehâlet demek daha doğru olur. Gerçek ilim, insana aczini, kusûrunu ve Rabbinin büyüklüğünü, üstünlüğünü bildirir. Yaradanına karşı korkusunu ve mahlûklara karşı alçak gönüllülüğünü…
Tevâzuyu, alçak gönüllülüğü bırakıp, kibirli olanlar, başkalarına hava atanlar, dünyada da âhirette de zelîl, rezil olurlar. Peygamber efendimiz buyurdu ki: “Kıyâmet günü, dünyadaki kibir sahipleri küçük karınca gibi zelîl ve hakîr olarak kabirden çıkarılacaktır. Karınca gibi, fakat insan şeklinde olacaklardır. Herkes bunları hakîr göreceklerdir. Cehennemin en derin ve azâbı en şiddetli…